Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatele skarżą się na trudności w uzyskaniu paszportów; problem dotyczy zarówno kontaktu telefonicznego, jak i rejestracji online
• Wobec agresji Rosji przeciw Ukrainie wielu obywateli chce sobie wyrobić paszport „na wszelki wypadek”
• Kryzysowa sytuacja międzynarodowa nie powinna jednak wpływać na swobodny dostęp obywateli do urzędów państwowych i uniemożliwiać im uzyskanie paszportów

Marcin Wiącek pisze w tej sprawie do ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego.  

Obywatele zgłaszają się do Rzecznika Praw Obywatelskich z prośbą o pomoc w sprawie utrudnionego dostępu do procedury wydawania paszportu w urzędach wojewódzkich. 

Wnioskodawcy z różnych części kraju wskazują, że od pewnego czasu bezskutecznie próbują umówić się na wizytę we właściwym dla miejsca zamieszkania urzędzie w celu złożenia wniosku o wydanie paszportu.

 Problem dotyczy zarówno kontaktu telefonicznego, jak i systemu rejestracji online. Obywatele nie mogą dodzwonić się do urzędów, ponieważ linia jest zajęta lub telefon nie odpowiada. Niedostępne są także telefony wyznaczone do spraw pilnych. Z kolei w systemie internetowym zdarza się, że brakuje wolnych terminów nawet do końca roku. W przypadku dużej ilości zgłoszeń strona nie działa poprawnie, a rejestracja wizyty jest niemożliwa. 

Rzecznik zdaje sobie sprawę, że zwiększony ruch w polskich urzędach spowodowany jest agresją Rosji przeciw Ukrainie. Wielu obywateli decyduje się bowiem na wyrobienie paszportu „na wszelki wypadek”. Kryzysowa sytuacja międzynarodowa nie powinna jednak wpływać na swobodny dostęp obywateli do urzędów państwowych, a także uniemożliwiać im uzyskanie paszportu.

A 27 marca 2022 r. wejdą w życie przepisy zmieniające ustawę o dokumentach paszportowych. Nowelizacja zakłada uproszczenie i usprawnienie procedur administracyjnych oraz ich informatyzację. Zmiany mają też wzmocnić bezpieczeństwo wydawanych paszportów i kompleksowo regulować realizację tych spraw.

Głównym celem zmian jest utworzenie Rejestru Dokumentów Paszportowych, który zastąpi dotychczasową Centralną Ewidencję Wydanych i Unieważnionych Dokumentów Paszportowych oraz lokalne ewidencje. Ma być komponentem Systemu Rejestrów Państwowych, który obecnie łączy sześć rejestrów m. in. dowodów osobistych, stanu cywilnego, danych kontaktowych czy PESEL. 

Budowa nowego rejestru pozwoli na odejście od konieczności wypełnienia i złożenia papierowego wniosku o paszport. Wniosek będzie generowany w Rejestrze Dokumentów Paszportowych przez urzędnika, a następnie podpisywany przez wnioskodawcę na urządzeniu służącym do pobierania podpisu. 

Uruchomione zostaną usługi elektroniczne, takie jak weryfikacja ważności paszportu, sprawdzenie, jakie dane są przetwarzane w rejestrze oraz możliwość zgłoszenia utraty paszportu, której skutkiem będzie jego automatyczne unieważnienie. Obywatel ma otrzymywać powiadomienie np. o zbliżającym się terminie utraty ważności paszportu. 

Rzecznik prosi zatem Mariusza Kamińskiego o  wyjaśnienia co do trudności w wydawaniu paszportów oraz poinformowanie o planowanych działaniach w celu rozwiązania problemu. Pyta ponadto, jak urzędy wojewódzkie przygotowano do zmian w procedurze wydania paszportu. 

VII.534.11.2022