Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Wobec zwiększenia w 2022 r. kwoty wolnej od podatku oraz podniesienia drugiego progu skali podatkowej część podatników zapłaci niższy  podatek albo nie zapłaci go w ogóle
• W konsekwencji znacznie mniej pieniędzy może trafić do osób, które dotychczas korzystały z 1% podatku przekazywanego na rzecz organizacji pożytku publicznego
• W 2021 r. osoby te - często są to przewlekle chorujący lub osoby z niepełnosprawnościami - łącznie dostały z tego tytułu 972,7 mln zł
• RPO pyta premiera-ministra finansów, jakie konkretnie działania podejmie, aby za obecny rok ta kwota nie była mniejsza 

W nawiązaniu do dotychczas sygnalizowanych problemów w związku z wejściem w życie tzw. Polskiego Ładu, Rzecznik Praw Obywatelskich wskazuje na sytuację osób, które otrzymują środki z 1% podatku przekazywanego przez podatników na rzecz organizacji pożytku publicznego.

W efekcie zwiększenia kwoty wolnej od podatku do 30 tys. oraz podniesieniu drugiego progu skali podatkowej do 120 tys. zł część podatników zapłaci podatek w niższej wysokości lub  podatek w ogóle nie wystąpi. Skutek jest korzystny dla tej grupy obywateli, ale wpływa zarazem na sytuację beneficjentów 1% podatku na rzecz opp. W konsekwencji bowiem może się okazać, że osoby, które dotychczas korzystały z tej formy wsparcia, otrzymają znacznie mniej pieniędzy.

Zgodnie z art. 45c ust. 1 ustawy o PIT naczelnik urzędu skarbowego, na wniosek, przekazuje opp, wybranej przez podatnika z wykazu, kwotę w wysokości nieprzekraczającej 1% podatku należnego. Rozwiązanie to funkcjonuje od 1 stycznia 2004 r.

Z informacji Ministerstwa Finansów wynika, że przekazania 1% należnego podatku, wynikającego z rozliczenia za 2020 r., dokonało 15,3 mln podatników. W 2021 r. organizacje pożytku publicznego otrzymały łącznie tytułem 1% należnego podatku wynikającego z rozliczenia za 2020 r. 972,7 mln zł.

Korzysta z tego szeroki krąg podmiotów. To np. osoby walczące z różnymi, ciężkimi chorobami (np. nowotworowymi, mukowiscydozą, stwardnieniem rozsianym), borykające się z niepełnosprawnościami, w tym umysłowym, osoby niedowidzące czy też podopieczni hospicjów. Środki zgromadzone na subkontach opp wykorzystywane są na dofinansowanie kosztów leczenia, rehabilitacji, transportu oraz wydatków związanych z codziennym funkcjonowaniem osób potrzebujących.

Zapowiedzi prasowe dotyczące korekt koniecznych do wprowadzenia w Polskim Ładzie wskazują, że ma być zapewnione wyrównanie dla opp. Według mediów, system organizacji pożytku publicznego ma mieć zagwarantowane, że począwszy od 2023 r. za rok podatkowy 2022 i kolejne – suma korzyści z 1% podatku nie będzie niższa niż za 2021 r.

W wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawiła się informacja o projekcie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (UD347), ale  jeszcze bez szczegółów. Ogólnie wskazano, że planowane rozwiązania realizują główne postulaty społeczne związane z wejściem w życie Polskiego Ładu w obszarze podatków oraz ubezpieczeń zdrowotnych.

Marcin Wiącek prosi zatem premiera, ministra finansów Mateusza Morawieckiego o wyjaśnienie, jaki konkretnie kształt będą miały zapowiadane zmiany legislacyjne co do zrekompensowania negatywnych skutków dla beneficjentów 1% podatku przekazywanego na rzecz opp.

V.511.214.2022