Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• W związku z traumą po zgwałceniu kobieta nie dopuszczała możliwości opieki ginekologicznej męskiego personelu medycznego 
• Zwróciła się o pomoc do RPO. Nie ma bowiem podmiotu medycznego, który zagwarantowałby świadczenia medyczne z uwzględnieniem jej sytuacji
• Kobiety rodzące, zwłaszcza te, których potrzeby nie mieszczą się w uregulowanych ramach, nadal są traktowane w sposób wyjątkowo przedmiotowy, całkowicie bezduszny i okrutny - pisze Marcin Wiącek do Ministra Zdrowia

Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje niepokojące sygnały dotyczące praw kobiet rodzących, świadczące o tym, że obowiązujące procedury nie gwarantują wszystkim poszanowania ich praw w podmiotach medycznych.

Do RPO wpłynęła skarga pacjentki w zaawansowanej ciąży. Po traumatycznych przeżyciach związanych z przemocą seksualną ma ona lęk przed obcymi mężczyznami. Dlatego nie dopuszcza możliwości, aby świadczenia medyczne w związku z porodem przeprowadzał męski personel. 

Niestety, jak wynika z jej skargi, problemu nie udało się rozwiązać mimo interwencji w Narodowym Funduszu Zdrowia. Nie ma bowiem podmiotu medycznego, który gwarantowałby udzielenie świadczeń medycznych z uwzględnieniem jej sytuacji.

Przykład ten dodatkowo obrazuje stosunek personelu do pacjentek/pacjentów, zwłaszcza tych z niestandardowymi potrzebami. Okazuje się, że nie mogą liczyć na wyrozumiałość, empatię czy chociażby zrozumienie personelu medycznego. Wręcz przeciwnie - spotykają się z arogancją i całkowitą bezdusznością. 

Jak można inaczej ocenić zachowanie lekarza, który osobie po traumatycznych przeżyciach mówi: „jak jej nie odpowiada, to może poród sama sobie odebrać” czy że „podczas porodu dostanie środki farmakologiczne takie, że nie będzie robiło to różnicy, kto tam zagląda”.

1 stycznia 2019 r. weszło w życie rozporządzenie Ministra Zdrowia z 16 sierpnia 2018 r. w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej. Miało kompleksowo ustalić organizację opieki nad kobietą w okresie ciąży, porodu, połogu oraz nad noworodkiem. Miało też przyczynić się do zapewniania kobiecie w okresie okołoporodowym podmiotowego traktowania, respektowania jej praw pacjenta, a nade wszystko stawiać ją i jej potrzeby w centrum zainteresowania personelu medycznego.

Tymczasem z otrzymywanych przez RPO sygnałów wynika, że podmiotowe podejście do pacjenta ogranicza się wyłącznie do sytuacji uregulowanych w tym rozporządzeniu. Jeżeli natomiast sytuacja pacjentki wykracza poza ten zakres, okazuje się, że nie może liczyć na poszanowanie jej praw. Prawa pacjenta, wrażliwość personelu nagle przestają obowiązywać, a kobieta jest pozostawiona sama sobie.

Sytuacja, którą opisała skarżąca, wskazuje, że mimo wdrożenia procedur okołoporodowych, w praktyce kobiety rodzące - zwłaszcza te, których potrzeby nie mieszczą się w uregulowanych ramach - nadal są traktowane w sposób wyjątkowo przedmiotowy, całkowicie bezduszny i okrutny.

Dlatego RPO prosi ministra Adama Niedzielskiego o stanowisko oraz zainteresowanie się przedstawioną sprawą.

V.7010.164.2021