Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniu 16 sierpnia 2021 r. przedstawicielki Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT) wizytowały Pomieszczenie dla Osób Zatrzymanych zlokalizowane na terenie Komendy Miejskiej Policji w Opolu. Czynności uzupełniające zostały przeprowadzone w dniu 19 sierpnia 2021 r.

Celem wizytacji było sprawdzenie traktowania i warunków detencji osób zatrzymanych przez Policję, rekomendowanie rozwiązań, które wzmocnią ich ochronę przed ryzykiem tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania oraz karania oraz sprawdzenie realizacji zaleceń wynikających z Raportu Podkomitetu ONZ ds. Zapobiegania Torturom (SPT).
PdOZ w Opolu przeznaczone jest dla 18 zatrzymanych.

W dniu wizytacji przebywały w nim dwie osoby do wytrzeźwienia. Z jedną z nich rozmawiały przedstawicielki KMPT. Ponadto w toku czynności prowadzonych w kolejnych dniach w innym miejscu detencji, przedstawicielka KMPT odbyła rozmowę z mężczyzną, który tydzień wcześniej przebywał w PdOZ KMP w Opolu. Zapoznała się także z pełną dokumentacją mężczyzny, w tym medyczną. Jego sprawa doskonale zobrazowała skalę zaniedbań w realizacji zaleceń wydanych przez SPT w stosunku do Policji. Mężczyzna zdecydował się również na złożenie oficjalnej skargi do Rzecznika Praw Obywatelskich.

Wizytując Polskę w 2018 r. SPT pokreślił, że „każdy rodzaj przemocy wobec osób pozbawionych wolności musi być surowo zabroniony, ponieważ stanowi formę złego traktowania.” Tymczasem rozmówca KMPT wskazywał, że podczas kontroli osobistej został powalony na ziemię przez dwóch funkcjonariuszy w celu zdjęcia bielizny, a następnie miał zostać podniesiony i kilkukrotnie uderzony w twarz i tułów. Twierdził, że od tego czasu czuł silny ból żebra, miał także rozcięty łuk brwiowy, co potwierdzał wpis w systemie elektronicznym Służby Więziennej, jak i fotografia twarzy wykonana przy przyjęciu do zakładu karnego oraz dokumentacja medyczna. Przed przyjęciem do PdOZ mężczyzna, wbrew zaleceniom SPT na temat obligatoryjnych badań lekarskich wszystkich zatrzymanych, nie miał możliwości kontaktu z lekarzem, nastąpiło to dopiero po kilku godzinach pobytu w PdOZ, gdy zatrzymany prosił o wezwanie pogotowia ratunkowego ze względu na odczuwalny ból. Co więcej, mężczyzna miał już przy zatrzymaniu informować, że leczył się psychiatrycznie, jednak nie został zbadany przez lekarza przed osadzeniem w PdOZ mimo, że w tym przypadku jest to minimalny standard postępowania określony już nie tylko przez SPT, ale i przesłanka do badania lekarskiego wskazana w prawie krajowym.

SPT zalecał również „podjęcie skutecznych działań w celu zagwarantowania, aby wszystkim osobom pozbawionym wolności od chwili zatrzymania przysługiwało w świetle prawa i w praktyce prawo szybkiego dostępu do niezależnego adwokata, a w razie potrzeby do pomocy prawnej zgodnej z normami międzynarodowymi. Polska powinna podjąć kroki w celu udostępniania listy doradców prawnych na wszystkich posterunkach policji.” Tymczasem w wizytowanym PdOZ nie było tego typu list. Co więcej rozmówca KMPT wskazywał, że odmówiono mu dostępu do adwokata twierdząc, że skoro nie zna numeru i nie ma ustanowionego pełnomocnika, to nie może z takiej pomocy skorzystać. Mężczyzna chciał poinformować o swoim zatrzymaniu bliską osobę, jednak to również zostało mu uniemożliwione. Gdy przedstawicielki KMPT kilka dni po wizytacji udały się do PdOZ celem uzupełnienia dokumentacji, usłyszały od jednego z funkcjonariuszy, że zatrzymany „naoglądał się amerykańskich filmów i chciał telefonu do bliskich.” Tymczasem SPT zalecił, „aby wszystkie osoby pozbawione wolności miały możliwość niezwłocznego poinformowania członka rodziny lub innej osoby o swoim zatrzymaniu oraz otrzymania informacji zwrotnej o tym, czy zostało to zrobione. Korzystanie z tego prawa nie może zależeć od dobrej woli lub decyzji organu zatrzymującego, prokuratora, prowadzącego śledztwo lub administratora zakładu karnego.”

Szczegółowe wnioski oraz rekomendacje KMPT zostaną przedstawione w raporcie z wizytacji.