Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatel wystąpił do Prokuratora Krajowego o treść skargi nadzwyczajnej do Sądu Najwyższego. Nie dostał jej.
• WSA w Warszawie uznał, że skarga nadzwyczajna nie podlega udostępnieniu na podstawie ustawy o informacji publicznej.
• RPO złożył skargę kasacyjną do NSA. Wnosi o uchylenie wyroku WSA i ponowne rozpoznanie sprawy. Podkreśla, że argumentacja prawna zawarta w skardze nadzwyczajnej jest na tyle istotna dla życia publicznego, że powinna podlegać udostępnieniu – oczywiście po usunięciu danych pozwalających na identyfikację stron sporu (anonimizacji).

Skarga, o której treść  wystąpił obywatel, dotyczyła sprawy prawomocnego nakazu zapłaty wydanego przez sąd. Prokuratura Krajowa uznała jednak, że dokument ten nie ulega udostępnieniu w trybie dostępu do informacji publicznej, gdyż jest przedmiotem postępowania przed Sądem Najwyższym. Zastosowanie tu mają przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.

Obywatel nie uznał tego wyjaśnienia: w przypadku dostępu do informacji publicznej instytucja publiczna albo udostępnia żądaną informację w ustawowym terminie albo wydaje decyzję odmowną. Wyjaśnienie Prokuratury taką decyzją nie było, dlatego obywatela wniósł skargę na bezczynność organu do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W uzasadnieniu wskazał, że przedmiotem wniosku jest dokument znajdujący się w posiadaniu Prokuratury, nie zaś znajdujący się w aktach postępowania w dyspozycji Sądu Najwyższego. Zatem wniosek dotyczy kopii stanowiska (efektu działania władzy publicznej), nie zaś dokumentu z akt postępowania cywilnego..

WSA w Warszawie 18 grudnia 2020 r., sygn. akt II SAB/Wa 554/20, uznał jednak, że informacja w postaci udostępnienia skargi nadzwyczajnej nie stanowi informacji publicznej. Jak wskazał, w orzecznictwie sądowoadministracyjnym ugruntowany jest pogląd, że pozew, pismo procesowe organu, odpowiedź na skargę i każde inne pismo procesowe w indywidualnej sprawie nie jest dokumentem, który jest nośnikiem informacji publicznej.

RPO składa skargę kasacyjną w tej sprawie przekonany, że WSA źle zastosował przepisy: informacje odnoszące się do pism procesowych pochodzących od organów władzy publicznej stanowią informacje publiczne i po dokonaniu anonimizacji danych osobowych osób prywatnych, powinny podlegać udostępnieniu w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej.

W ocenie Rzecznika, stanowisko organu władzy publicznej - Prokuratora Generalnego, jest informacją publiczną, gdyż dotyczy działalności tego organu władzy publicznej. wbrew twierdzeniom WSA, tego faktu nie zmienia okoliczność, że mamy do czynienia z pismem procesowym organu władzy publicznej. Pisma procesowe organu stanowią informację publiczną, gdyż są przejawem wykonywania zadania publicznego przez daną jednostkę. Udostępnienie takiej informacji publicznej stanowi przejaw zasady jawności życia publicznego i transparentności działań władzy publicznej, które to zasady legły u podstaw obywatelskiego prawa do informacji publicznej gwarantowanego przez art. 61 Konstytucji RP.

Do tego we wniosku chodzi o skargę nadzwyczajnej, która ma niezwykłą doniosłość w sferze publicznej. Jest to przecież nadzwyczajny środek zaskarżenia. Wprowadzono go do systemu prawnego w przekonaniu, że wyroki sądowe powinny być sprawiedliwe, wydane na podstawie prawidłowo zrekonstruowanych norm prawnych, a także odpowiadać poprawnie zebranemu i ocenionemu materiałowi dowodowemu.

Dlatego nie można postrzegać skargi nadzwyczajnej -  jak czyni to WSA -  jako jedynie pisma procesowego organu w indywidualnej sprawie, bez odniesienia się do kompetencji Prokuratora Generalnego jako jednego z nielicznych organów władzy publicznej uprawnionych do jej wniesienia i celu jakiemu ma służyć skarga nadzwyczajna, czyli zakwestionowania prawomocnego orzeczenia sądowego z uwagi na naruszenie zasady demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Ponadto, ważne jest to, że o dopuszczeniu skargi nadzwyczajnej do rozpoznania decyduje spełnienie szczególnych wymogów, zaś wydane rozstrzygnięcia Sądu Najwyższego mają istotne znaczenie dla ochrony interesu publicznego i państwa.

VII.6060.18.2021