Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatel opiekuje się matką z niepełnosprawnością. Nie dostał jednak świadczenia pielęgnacyjnego, bo jego ojciec żyje i nie jest osobą z niepełnosprawnością.
• Tymczasem ojciec w żaden sposób nie może się żoną zajmować. Zmaga się z uzależnieniem i nie zajmuje rodziną.
• RPO składa w tej sprawie skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego

Prezydent miasta, potem samorządowe kolegium administracyjne a na końcu wojewódzki sąd administracyjny uznały, że obywatelowi nie należy się pomoc od państwa. Co prawda skarżacy faktycznie opiekuje się matką, ale prawny obowiązek alimentacyjny spoczywa na jej mężu.

Uznano, że „potencjalny obowiązek alimentacyjny męża względem wymagającej opieki małżonki bez względu na szczególne okoliczności wyprzedza obowiązek alimentacyjny syna”, a to przesądza o braku prawa syna do świadczenia pielęgnacyjnego. Inaczej byłoby, gdyby mąż matki legitymował się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności

RPO zarzuca tym decyzjom naruszenie przepisów poprzez błędną ocenę stanu faktycznego, brak należytego rozważenia materiału dowodowego i niewyjaśnienie wszystkich okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, w szczególności odnoszących się do zakresu faktycznej opieki sprawowanej przez obywatela oraz realnych możliwości sprawowania przez jego ojca (i męża osoby potrzebującej opieki).

Z tego powodu instytucje i sąd w sposób nieuprawniony doszły do wniosku, że kryteria pozostawania w małżeństwie i pokrewieństwa - wyznaczające kolejność zobowiązania do alimentacji - oraz brak stosownego orzeczenia o niepełnosprawności stanowią same w sobie bezwzględną przeszkodę w nabyciu prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

III.7064.308.2020