Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 26-27.02.2018 r. przedstawiciele Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT) wizytowali Działu Opieki nad Osobami Nietrzeźwymi wchodzącego w skład Ośrodka Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pile. Placówka pełni funkcje izby wytrzeźwień. Placówka pełni funkcję izby wytrzeźwień, finansowanej z budżetu Miasta Piły. Opłata za pobyt w Izbie wynosi 298,18 zł.

Przedstawiciele KMPT dostrzegli kilka pozytywnych rozwiązań i dobrych praktyk. W placówce wywieszone są w dostępnym miejscu adresy do instytucji stojących na straży praw człowieka, tj. do RPO oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka. Sale dla pacjentów sprawiają przyjemne wrażenie (ściany dekoruje fototapeta). Ponadto pacjenci oraz ich rodziny mogą skorzystać z bezpłatnych porad radcy prawnego, który pełni dyżur w Ośrodku raz w tygodniu. W Ośrodku zatrudnieni są także profesjonaliści z zakresu rozwiązywania problemów alkoholowych i dzięki ich obecności pacjenci mogą skorzystać z porad, konsultacji pedagogicznych i terapeutycznych. Pacjenci mają także możliwość zawiadomienia telefonicznego wskazanej przez nie osoby (reguluje to Zarządzenie Dyrektora  Ośrodka Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Pile nr 4/2011). Każdy z pracowników ma obowiązek powiadomienia osoby doprowadzonej do Działu Opieki nad Osobami Nietrzeźwymi o przysługującym jej prawie do zawiadomienia wskazanej przez siebie osoby o pobycie, a następnie przedstawia do podpisu tzw. kartę powiadomienia, którą dołącza się do karty pobytu osoby nietrzeźwej zakładanej po przyjęciu do Izby. Ponadto, ekspertka KMPT - specjalistka chorób wewnętrznych, która brała udział w wizytacji uznała, że dokumentacja lekarska, raporty oraz opisy w kartach pobytu prowadzone są prawidłowo. W dokumentacji medycznej znajdują się tzw. mapy ciała, na których zaznaczone są wszelkie obrażenia, blizny, tatuaże, które lekarz dostrzegł oraz opisał podczas badania pacjenta przy przyjęciu do Izby, co należy ocenić jako dobrą praktykę z punktu widzenia skutecznego badania i dokumentowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, o którym mowa w Protokole Stambulskim.

Podczas wizytacji ustalono następujące nieprawidłowości:

Niewłaściwe stosowanie przymusu bezpośredniego w przypadku jednego z pacjentów. Analiza monitoringu wykazała, że podczas wykonywania tej czynności wobec jednego z pacjentów opiekun zmiany nadużył siły fizycznej w taki sposób, że wszedł kolanami na leżącego pacjenta, przygniatał mu plecy, głowę, szyję oraz przydepnął jego stopę, próbując w ten sposób go unieruchomić. Z kolei drugi opiekun w tym czasie zapinał pacjentowi ręce i nogi w pasy. Zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2016 r. Nr 487, tekst jedn.) stosuje się taką formę przymusu bezpośredniego, która jest możliwie najmniej uciążliwa dla osoby, wobec której przymus ten ma być zastosowany. Przy zastosowaniu przymusu bezpośredniego należy zachować szczególną ostrożność i dbałość o dobro tej osoby (art. 42 § 6). W opinii KMPT w analizowanej sytuacji opiekun nadużył wobec pacjenta siły fizycznej, nie dochowując tym samym wyżej wskazanej zasady.

Niewystarczający metraż sal dla pacjentów. Pomiar sal wykazał, że powierzchnia przypadająca na jednego pacjenta jest mniejsza niż 3 m².

Postępowanie z cudzoziemcami przyjętymi do izby w stanie nietrzeźwości. Analiza dokumentacji wykazała, że w ciągu ostatnich miesięcy pacjentami izby byli także cudzoziemcy (obywatel Gruzji oraz obywatel Ukrainy). Ich protokoły doprowadzenia, karty ewidencji oraz karty depozytowe nie zawierały informacji na temat ewentualnej bariery językowej lub korzystania z pomocy tłumacza. Przedstawiciele KMPT rekomendowali, aby każda osoba przyjmowana do placówki była poinformowana o swoich prawach i obowiązkach w języku dla siebie zrozumiałym. Podobnie w przypadku składania przez cudzoziemców wszelkich podpisów w dokumentacji (np. podczas przekazywania depozytu) winna znajdować się informacja o zapoznaniu z treścią dokumentu w języku zrozumiałym dla podpisującego lub informacja o znajomości języka polskiego przez osobą doprowadzoną do izby.