Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 23-25 września 2020 r. delegacja Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT) wizytowała Zakład Poprawczy w Białymstoku. Wizytacja miała charakter tematyczny i jej celem było sprawdzenie stopnia realizacji zaleceń Europejskiego Komitetu ds. Zapobiegania Torturom oraz Nieludzkiemu lub Poniżającemu Traktowaniu albo Karaniu (CPT), przedstawionych polskim władzom w raporcie z wizyty w 2017 r. [CPT/Inf (2018) 39.

Delegacja KMPT odbyła wstępną rozmowę z Dyrektorem placówki, dokonała oglądu wybranych pomieszczeń i terenu zewnętrznego, odbyła poufne rozmowy z wychowankami i pracownikami oraz zapoznała się z wybraną dokumentacją. Na koniec wizyty delegacja ustnie przekazała wstępne wnioski i spostrzeżenia Dyrektorowi placówki.

Pojemność Zakładu wynosi 42 miejsca. W czasie wizytacji stan ewidencyjny wychowanków wynosił 28, zaś faktycznie przebywało w niej 18 (5 podopiecznych było na niepowrotach, 
4 umieszczonych poza Zakładem w trybie art. 90 upn., 1 osoba przebywała na urlopie). 
Zalecenia CPT sformułowane po wizytacji Zakładu w 2017 r. dotyczyły m.in: 

1.    Zwrócenia większej uwagi na atmosferę i bezpieczeństwo wśród nieletnich oraz rozważenie lepszego przeszkolenie personelu w zakresie rozwiązywania sporów oraz technik słownego rozładowywania sytuacji;
2.    Zapewnienie wszystkim nieletnim przebywającym w zakładach poprawczych, niezależnie od reżimu, możliwości wykonywania ćwiczeń na zewnątrz przez przynajmniej dwie godziny dziennie, a także zadaszenie części dziedzińca  zewnętrznego do ćwiczeń;
3.    zapewnienie regularnych wizyt lekarza ogólnego w zakładzie;
4.    przeprowadzenie przez personel opieki zdrowotnej wywiadu oraz badania nie później niż w terminie 24 godzin od przybycia; badanie powinien wykonywać lekarz lub w pełni wykwalifikowana pielęgniarka pod nadzorem lekarza;
5.    W zakresie stosowania środków przymusu bezpośredniego: zakazanie stosowania unieruchomienie za pomocą pasów nieletnich agresywnych i/lub nerwowych 
w zakładach poprawczych, usunięcie metalowego łóżka z uchwytami do wiązania z izb izolacyjnych i wprowadzenie alternatywnych metod rozładowywania zdarzeń przemocowych oraz alternatywnych środków przymusu bezpośredniego, w tym indywidualnych alternatywnych metod uspokajania i przeciwdziałania agresji 
u nieletnich;
6.    Wyeliminowania praktyki umieszczania nieletnich w izolatkach medycznych ze względów bezpieczeństwa;
7.     zapewnienie nieletnim częstego dostępu do telefonu i wprowadzenie minimalnego uprawnienie do dzwonienia do własnej rodziny bez wymogu, by to prawo zdobyć 
w postaci nagrody.

W ocenie delegacji KMPT większość zaleceń została uznana za zrealizowaną. W dalszym ciągu do wykonania pozostaje zadaszenie części dziedzińca zewnętrznego tak, aby możliwe było korzystanie przez nieletnich z zajęć na świeżym powietrzu podczas niekorzystnych warunków pogodowych. Dodatkowo delegacja KMPT ustaliła, że w Zakładzie nadal praktykuje się umieszczanie nieletnich w izbach chorych z przyczyn innych aniżeli zdrowotne (w dniu wizytacji w jednej izbie chorych na czas zajęć szkolnych umieszczono 2 nieletnich, którzy nie realizowali obowiązku szkolnego, a zatem nie mogli przebywać bez nadzoru ani na terenie szkoły, ani internatu). Ponadto wizytujący przeanalizowali także sytuację wśród nieletnich pod kątem bezpieczeństwa, przemocy rówieśniczej i tzw. „drugiego życia”, a także stosowania środków przymusu bezpośredniego. Szczegółowe uwagi dotyczące tych zagadnień oraz realizacji wszystkich zaleceń CPT zostaną przedstawione w raporcie z wizytacji.