Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniach 25-26 października 2022 r. przedstawicielki Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur przeprowadziły wizytację w Okręgowym Ośrodku Wychowawczym w Gackach (dalej: OOW, placówka, Ośrodek).

Celem wizytacji było sprawdzenie traktowania oraz warunków pobytu wychowanków umieszczonych w placówce oraz rekomendowanie rozwiązań, które wzmocnią ich ochronę przed ryzykiem tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania oraz karania. 

Przedstawicielki KMPT przeprowadziły na osobności rozmowy z personelem oraz wychowankami, dokonały oglądu placówki oraz analizy wybranej dokumentacji.

Okręgowy Ośrodek Wychowawczy w Gackach działa od 1 września 2022 r. Placówka ta została przekształcona ze Schroniska dla Nieletnich, zgodnie z ustawą z dnia 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich . Przeznaczona jest dla chłopców, jej pojemność wynosi 44 (w trakcie wizytacji przebywało w niej 4 chłopców).

W ocenie Krajowego Mechanizmu mocną stroną wizytowanej placówki jest panująca w niej przyjazna atmosfera. Opinie przedstawiane przez nieletnich na temat placówki były pozytywne. 

Za dobrą praktykę przedstawicielki KMPT uznały dwa programy terapeutyczne oferowane wychowankom. Pierwszym z nich jest program „Dźwięki nowego życia – terapia dźwiękiem”, który stanowi alternatywną formę oddziaływań resocjalizacyjnych. W programie tym wykorzystywane są misy tybetańskie i bazuje on na przekonaniu o terapeutycznym wpływie rezonansu fal dźwiękowych na funkcjonowanie komórek ludzkiego organizmu.

Wśród efektów tych oddziaływań wskazać można m.in. zmniejszenie poziomu stanów pobudzenia psychomotorycznego oraz napięć emocjonalnych, a także bardzo głębokie działanie odprężające i relaksacyjne. 

Drugi program to „Animal Therapy” - uczestnictwo w programie uzależnione jest głównie od predyspozycji i możliwości nieletnich i polega na opiece nad zwierzętami (w placówce znajdują się dwa psy, kot, gołębie oraz rybki). W wyniku pracy ze zwierzętami wychowankowie uczą się przede wszystkim kontrolować swoje zachowania, ograniczać zachowania agresywne, kształtują poczucie obowiązku i odpowiedzialności, program ten sprzyja także rozwijaniu się empatii u chłopców. 

W związku z tym, iż Ośrodek cały czas jest w procesie przekształcania się w nowy rodzaj placówki, większość dokumentacji, jak np. regulamin, statut bądź procedury – są w fazie opracowywania bądź zatwierdzania przez Ministerstwo Sprawiedliwości, któremu placówka podlega.

Analiza dokumentacji indywidualnej wychowanków wzbudziła natomiast zastrzeżenia przedstawicielek KMPT – część dokumentacji medycznej przetrzymywana była w tym samym miejscu co dokumentacja administracyjna, do której dostęp mogą mieć osoby z personelu niebędące członkami personelu medycznego.

Szczegółowe informacje oraz rekomendacje zostaną przedstawione w raporcie z wizytacji.