Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymał odpowiedź Zakładu Ubezpieczeń Społecznych na temat współpracy komorników i Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w kontekście dłużników alimentacyjnych.

Obowiązujące przepisy nakładają na Zakład Ubezpieczeń Społecznych jako organ rentowy obowiązek udzielenia komornikowi na jego pisemny wniosek informacji niezbędnych do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia oraz wykonania innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań w szczególności dotyczących stanu majątkowego dłużnika oraz umożliwiających identyfikację składników jego majątku.

Dane udostępniane są komornikom w zakresie niezbędnym do prowadzenia egzekucji odpłatnie, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

Nieodpłatnie udzielane są informacje w sprawach o egzekucję lub o zabezpieczenie świadczeń alimentacyjnych lub rent mających charakter alimentów oraz w sprawach o egzekucję lub o zabezpieczenie świadczeń wszczętych na wniosek Skarbu Państwa, w tym na polecenie sądu lub prokuratora, niezwiązanych z wykonywaniem działalności gospodarczej.

Udzielenie takiej informacji powinno nastąpić w terminie 7 dni od daty otrzymania stosownego żądania. W myśl obowiązujących przepisów, Zakład udziela informacji komornikom zawsze na żądanie. I w takim trybie obsługiwane są sprawy komorników.

ZUS zapewnia, że obsługa żądań przekazywanych przez komorników sądowych jest kompleksowa i terminowa. Wszystkie tego typu wnioski są realizowane z zachowaniem ustawowego terminu a znaczna liczba odpowiedzi jest udzielana niezwłocznie po otrzymaniu żądania komornika tj. w ciągu 2-3 dni od daty wpływu.

W obecnym stanie prawnym brak jest podstaw do uruchomienia procedur na zbudowanie nowej usługi, która zwracałaby na bieżąco informacje o zgłoszeniu do ubezpieczeń dłużników wskazanych w informacji o wszczęciu egzekucji świadczeń alimentacyjnych. Niezależnie od otoczenia prawnego, propozycja przekazywania komornikowi z urzędu danych o dłużnikach alimentacyjnych przez Zakład - bez konieczności składania odrębnego wniosku - wymaga pogłębionej analizy z uwzględnieniem zmian, które byłyby konieczne do wykonania w systemie informatycznym ZUS oraz oszacowaniem kosztów, które Zakład musiałby ponieść w związku z tymi zmianami. Realizacja działań o takim charakterze wymagałaby dużego zaangażowania po stronie Zakładu, jednak bez uzasadnienia w postaci regulacji prawnych bądź przynajmniej projektu zmian w przepisach prawa.

Odnosząc się do kwestii odblokowania możliwości przesyłania przez komorników wielu zapytań w tej samej sprawie, ZUS w odpowiedzi informuje, że możliwe jest odstąpienie od aktualnie stosowanego mechanizmu pod warunkiem, że komornicy nie będą składać reklamacji w związku z koniecznością poniesienia kosztów za udzielenie odpowiedzi na wnioski przekazane nadmiarowo, w wyniku błędnej wielokrotnej wysyłki tych samych wniosków Blokada w systemie została dokonana właśnie na podstawie wielokrotnych reklamacji składanych przez komorników, którzy tłumaczyli występowanie powielonych wniosków pomyłką czy niecelowym działaniem. Biorąc pod uwagę skalę tego typu wniosków, które trafiają do ZUS do obsługi (ponad 3 min rocznie), ZUS nie jest w stanie zagwarantować kontroli omyłkowo wysłanych wniosków do Zakładu.

Rezygnacja z blokowania możliwości przesyłania przez komorników wielu zapytań w te, samej sprawie będzie wymagała zmian w systemie informatycznym ZUS i poniesienia kosztów modyfikacji. Zgodnie z informacją przekazaną w piśmie z 28 listopada 2016 r. aktualnie istnieje możliwość wysłania - w wyniku świadomej decyzji użytkownika systemu - takiego typu wniosków tyle że bezpośrednio z portalu Platformy Usług Elektronicznych ZUS a nie bezpośrednio z aplikacji komorniczej.

Przedstawiciele ZUS prowadzą uzgodnienia w sprawie możliwego terminu przeprowadzenia testów, które w efekcie pozwolą na pełne wykorzystanie funkcjonalności systemów informatycznych ZUS oraz dostawcy aplikacji dla komorników - czytamy w odpowiedzi ZUS.