Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zbieranie dobrych praktyk na rzecz społecznego uczestnictwa osób starszych jest kontynuacją projektu prowadzonego przez Rzecznika Praw Obywatelskich i Komisję Ekspertów ds. Osób Starszych od 2014 r. Jego celem jest promowanie wartościowych inicjatyw podejmowanych na rzecz osób starszych i z osobami starszymi. W szczególności RPO zależy na dostrzeżeniu i rozpropagowaniu działań, które służą budowaniu społeczeństwa spójnego, przyjaznego wszystkim grupom wiekowym.

Zaproszenie do zgłaszania dobrych praktyk wszystkich III edycji było kierowane do instytucji publicznych, stowarzyszeń, fundacji i organizacji społecznych, do grup nieformalnych, a także do pracodawców.

III edycja konkursu była ogłoszona w 2017 r.

Jedyną formą nagrody dla działań uznanych za dobre praktyki jest umieszczenie ich opisu w „Złotej Księdze” i możliwość upowszechnienia tą drogą osiągniętych sukcesów.

11 września w siedzibie RPO wręczono dyplomy autorom nagrodzonych projektów. Adam Bodnar podkreślał, że szczególnie istotne w wyróżnionych inicjatywach było łączenie pokoleń. Przywołał przykład Bolesławca, gdzie młodzież nagrywała wspomnienia starszych mieszkańców miasta i zamieszczała je na You Tube. Takie działania należy doceniać i promować – mówił rzecznik. Ważne jest, że projekty powstają także w regionach najbardziej dotkniętych tzw. wykluczeniem transportowym, np. w województwie zachodniopomorskim. Zdaniem rzecznika jest to jedno z najważniejszych wyzwań, o którym wciąż mówi się za mało, a które ma kluczowe znaczenie dla rozwoju regionu i utrzymania młodych ludzi na wsiach i w małych miejscowościach.

Spotkanie było też okazją do podsumowania trzech edycji konkursu w dotychczasowej formule. Obecnie dobre praktyki są zbierane za pomocą ankiety internetowej, zamieszczonej na stronie https://www.rpo.gov.pl/formularz/nasi_seniorzy, która zawiera 7 obszarów tematycznych (bezpieczeństwo ekonomiczne, zdrowie, opieka, bezpieczeństwo w środowisku zamieszkania, czas wolny, edukacja, mieszkalnictwo) składających się na model wsparcia opracowany przez ekspertów i opisany w publikacji pt. „System wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania”. (https://www.rpo.gov.pl/pl/content/system-wsparcia-osob-starszych-w-srodowisku-zamieszkania)

Wyróżnione inicjatywy III edycji konkursu:

CZĘSTOCHOWA „Bezpiecznie we własnym domu ‒ usługi teleopiekuńcze w mieście”

Dzięki projektowi seniorzy mogą zgłaszać się o pomoc do „lokalnej sieci pomocowej”, w skład której wchodzą sąsiedzi, opiekunowie, członkowie rodziny podopiecznego, pielęgniarka. Celem jest przedłużenie okresu samodzielności i niezależności seniorów we własnym domu.

Uczestnicy programu otrzymują urządzenia teleinformatyczne (bransoletka lub wisiorek) pozwalające, po wciśnięciu jednego przycisku, na 24-godzinny kontakt z pracownikami Centrum Alarmowego, którzy udzielają pomocy nie tylko w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia podopiecznych, ale także w przypadku objawów podwyższonego stresu, nasilania się lęku czy poczucia samotności. Bez względu na porę dnia i nocy, w Śląskim Centrum Alarmowym czekają na wezwania wykwalifikowani opiekunowie i asystenci senioralni. W godzinach dziennych pracuje także psycholog.

LEGIONOWO „Aktywnie i zdrowo”

Seniorzy mogą uczestniczyć w zajęciach sportowych, które mają wspomóc utrzymanie sprawności i kondycji fizycznej. Aktywność fizyczna może być kluczem do polepszenia jakości życia przez zapobieganie wielu schorzeniom i ograniczanie skutków tych schorzeń, które już wystąpiły.

Głównym celem projektu było stworzenie różnorodnego zestawu zajęć dla osób w wieku 60+, tak by każdy mógł wybrać najbardziej odpowiadającą im formę aktywności.

Oferta składa się z: gimnastyki rehabilitacyjnej, gimnastyki relaksacyjnej, indywidualnych zajęć ruchowych z kinezygerontoprofilaktyki dla osób z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności, comiesięcznych wyjazdów na baseny termalne do Mszczonowa, nordic walking, zajęć tanecznych. Zajęcia te cieszą się dużym zainteresowaniem.

„Legionowo aktywnie i zdrowo” to przedsięwzięcie Legionowskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku (LUTW), prowadzonego od ponad 12 lat przez Stowarzyszenie Pomocy Potrzebującym „Nadzieja”.

LUBACZÓW. „Miasto z sercem otwartym dla Seniorów”

Najważniejsze przedsięwzięcia podjęte w ramach projektu to:

• powołanie Lubaczowskiej Rady Seniorów;
• udostępnienie i remont pomieszczeń z przeznaczeniem na Centrum Aktywności Seniorów;
• wydanie i dystrybucja Miejskiego Informatora dla Seniorów;
• prowadzenie akcji „Miejsce przyjazne Seniorom”, w wyniku której 18 sklepów i zakładów usługowych daje upusty na zakupy i usługi dla osób starszych;
• utworzenie strony internetowej dla seniorów – www. seniorzy.lubaczow.pl
• zakup i dystrybucja kopert życia;
• pomoc przy wyrobieniu Ogólnopolskiej Karty Seniora;
• organizacja zajęć sportowych dla seniorów;
• „Wolontariat Seniorów” na rzecz ich bardziej potrzebujących kolegów;

GRYFINO. „Obiady czwartkowe we wtorek”

Projekt „Obiady czwartkowe we wtorek”  to cykl spotkań z artystami, pisarzami, malarzami, fotografami, reżyserami, dziennikarzami i naukowcami-wykładowcami, które odbywają się w restauracjach w trakcie wspólnego obiadu.

Decyzja o takiej formie spotkań Gryfińskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku została podjęta przede wszystkim dlatego, że w mieście brakuje sal, które mogłyby jednorazowo pomieścić więcej niż 100 osób, a Gryfiński Uniwersytet Trzeciego Wieku (GUTW) liczy ponad 180 słuchaczy. Dodatkową wartością jest umożliwienie udziału dużej liczby osób, które ponoszą tylko koszty posiłku, odbywającego się przy elegancko nakrytych wspólnych stołach.

Działania Gryfińskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku, jedynego stowarzyszenia w powiecie gryfińskim działającego na rzecz osób starszych, przeciwdziałają marginalizacji i sprzyjają integracji środowiska seniorskiego. Motywacją do organizacji spotkań była także diagnoza, sporządzona przez OPS, że w gminie Gryfino osoby w wieku powyżej 60. roku życia stanowią około 35% ludności i wiele z nich spędza czas wolny biernie – na oglądaniu programów telewizyjnych, słuchaniu radia oraz czytaniu książek.

RÓŻAŃSKO, WARNICE, KRZEŚNICA, CYCHRY, SARBINOWO, RYCHNOWA, MOSTKOWA, MOCZKOWA „Pora Seniora”

Projekt „Pora Seniora” jest zbiorem przedsięwzięć dla osób starszych wyłącznie z terenów wiejskich. Prowadzi je Polska Fundacja Społeczeństwa Przedsiębiorczego. na terenie powiatu myśliborskiego (woj. zachodniopomorskie) od 2014 r.

Głównym celem projektu jest wyrównanie dysproporcji pomiędzy ofertą dla seniorów na wsi i w miastach regionu zachodniopomorskiego. Obszary wiejskie są w tej kwestii przeważnie wielką „białą plamą”.

BOLESŁAWIEC „Senior jako świadek historii”

To program edukacji społecznej, w którym rolę nauczycieli pełnią osoby starsze.

Zakłada on spisanie oraz opublikowanie w formie książkowej wspomnień kolejnych grup reemigrantów przybyłych na ziemię bolesławiecką w latach 40. i 50. XX w., tworzenie kroniki najważniejszych wydarzeń powiatu, przybliżanie młodym mieszkańcom miasta zawodów, rzemiosł, tradycji niegdyś powszechnie znanych, a dziś odchodzących w zapomnienie.

Wszystkie te działania zostały zorganizowane przez Muzeum Ceramiki w Bolesławcu we współpracy z Gimnazjum Samorządowym nr 2.

KRAKÓW „Student dla Seniora”

To wydarzenie, które odbyło się w Instytucie Pracy Socjalnej Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie. Jest efektem współpracy Koła Naukowego Wolontariatu z Radą Krakowskich Seniorów, którzy zwrócili uwagę na brak inicjatyw umożliwiających spotkania na płaszczyźnie osoba starsza – student.

Studenci wraz z opiekunami kół naukowych zorganizowali spotkanie, na które zaprosili krakowskich seniorów. Na spotkaniu studenci, wykorzystując dotychczas zdobytą wiedzę, prowadzili kąciki tematyczne, np. pierwszej pomocy, profilaktyki zdrowia, gier i zabaw dla osób starszych, czy wolontariatu osób starszych.

Celem przedsięwzięcia było zwiększenie wiedzy praktycznej osób starszych z zakresu prawidłowego żywienia, ochrony zdrowia, pierwszej pomocy, wolontariatu seniorów, aktywizacji na rzecz społeczności lokalnej. Dla studentów udział w projekcie był okazją do poznania i zrozumienia potrzeb osób starszych dzięki nawiązaniu bezpośrednich relacji. Seniorzy swoją empatyczną i serdeczną postawą, motywowali studentów i pracowników naukowych do dalszej pracy.

W wydarzeniu wzięło udział ok. 50–60 seniorów i studenci z kilku kół naukowych z Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Pedagogicznego. Projekt „Student dla seniora” połączył trzy pokolenia: seniorów, ludzi w średnim wieku (opiekunowie kół naukowych) i ludzi młodych (studenci).

KATOWICE „Sygnał życia”

Warunkiem uczestnictwa jest wypełnienie ankiety i zarejestrowanie się w bazie Miejskiego Systemu Powiadamiania Ratunkowego oraz posiadanie telefonu komórkowego lub stacjonarnego, pozwalającego na zaprogramowanie pod jednym przyciskiem numeru alarmowego. W sytuacji zagrożenia wystarczy ten przycisk, a dyspozytor w Miejskim Centrum Ratownictwa uzyska informację o konieczności udzielenia pomocy oraz dane osoby zgłaszającej.