Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Problem pobierania dopłat przez osoby posiadające grunt w złej wierze ma istotne znaczenie społeczne. Świadczą o tym m.in. doniesienia medialne i skargi rolników wpływające do Rzecznika Praw Obywatelskich. Przyjęte rozwiązania prawne są - w ocenie Rzecznika - niewystarczające. Dlatego Rzecznik wystąpił do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi o zmianę przepisów w taki sposób, aby umożliwić Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa weryfikowanie charakteru posiadania gruntów rolnych przez podmioty składające wnioski o przyznanie dopłat.

Celem przyznawania płatności bezpośrednich jest wspieranie działalności rolniczej. Przyznanie tych płatności jest uzależnione od faktycznego użytkowania gruntów rolnych, a nie od prawa własności gruntów.

Obowiązujące przepisy nie zobowiązują Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa do kontroli, czy rolnik, który ubiega się o dopłaty, jest uprawniony do prowadzenia działalności rolniczej na danym gruncie. W ustawie o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego wprowadzono niedawno obowiązek wykazania tytułu prawnego przez rolników wnioskujących o przyznanie dopłat do działki rolnej wchodzącej w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Rozwiązanie to nie uwzględnia jednak sytuacji, gdy wniosek o dopłatę składa podmiot bezprawnie użytkujący grunty stanowiące przedmiot własności prywatnej.

Rzecznik podkreślił, że w świetle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego ustawodawca powinien ustanowić przepisy i procedury udzielające równej ochrony prawnej prawom majątkowym, a jednocześnie ma obowiązek powstrzymywania się od przyjmowania regulacji, które te prawa mogłyby pozbawić ochrony prawnej lub też ochronę tę ograniczać.