Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W związku z większym otwarciem na świat, łatwością przemieszczania się i migracji zintensyfikowały się problemy dotyczące uprowadzeń i zatrzymań rodzicielskich. Kwestie te regulowane są przez Konwencję dotyczącą cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę (dalej jako Konwencja haska) oraz Rozporządzenie Rady (WE) 2201/2003, dotyczące jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej, a także konwencję o uznawaniu i wykonywaniu orzeczeń dotyczących pieczy nad dzieckiem oraz o przywracaniu pieczy nad dzieckiem (dalej jako Konwencja luksemburska). Sprawy rozpatrywane w trybie Konwencji haskiej stają się przedmiotem rozważań Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

1 marca 2016 r. w sprawie K.J. przeciwko Polsce (skarga Nr 30813/14) zapadł wyrok Trybunału strasburskiego, stwierdzający naruszenie przez Rzeczpospolitą Polską art. 8 Konwencji. Jak wskazał ETPC, roczny okres rozpatrywania sprawy w trybie Konwencji haskiej stanowi naruszenie tego przepisu. Ze skarg wpływających do Rzecznika wynika, że sprawy rozpatrywane w trybie Konwencji haskiej rzadko trwają mniej niż kilka miesięcy, zaś spełnienie  terminu konwencyjnego , tj. sześciu tygodni, praktycznie się nie zdarza.

Przewlekłość oraz błędy w postępowaniach konwencyjnych mogą powodować, że w przyszłości będą zapadać kolejne niekorzystne dla Rzeczypospolitej Polskiej orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu. Rzecznik zwrócił się o podjęcie działań zmierzających do usprawnienia pracy sądów na przykład poprzez wzmocnienie kadrowe sądów rodzinnych lub przywrócenia obligatoryjnego istnienia wydziałów rodzinnych w sądach rejonowych.