Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zagadnieniem które pozostaje w zainteresowaniu Rzecznika Praw Obywatelskich jest sytuacja osób przebywających w placówkach zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku prowadzonych w formie działalności gospodarczej.  W ocenie Rzecznika w chwili obecnej brakuje regulacji prawnej upoważniającej pracowników placówek całodobowej opieki prowadzonych w formie działalności gospodarczej do stosowania środków przymusu bezpośredniego. Stosowanie środków przymusu bezpośredniego poza szpitalem psychiatrycznym, w myśl ustawy o ochronie zdrowia psychicznego i rozporządzenia w sprawie środków przymusu bezpośredniego jest dozwolone w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, domach pomocy społecznej lub przez uprawnione podmioty (Policję), w dowolnym miejscu.  Natomiast ustawa o pomocy społecznej, nie upoważnia podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku do stosowania środków przymusu bezpośredniego względem osób, którym mają zapewnić całodobową opiekę. W ocenie Rzecznika środki przymusu bezpośredniego - jeżeli są stosowane w chwili obecnej - w tego rodzaju placówkach są stosowane nielegalnie i takie działania osób je wykonujących mogą wypełniać znamiona czynów zabronionych (naruszenia nietykalności cielesnej czy bezprawnego pozbawienia wolności). Rzecznik wnosi o pilne podjęcie działań legislacyjnych celem uregulowania warunków i przesłanek stosowania środków przymusu bezpośredniego w placówkach całodobowej opieki prowadzonych w formie działalności gospodarczej.

KMP.575.13.2016