Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Rzecznik Praw Obywatelskich uważa, że konieczne jest wprowadzenie zakazu pracy w święta w placówkach handlowych, który obejmie nie tylko pracowników, ale także pozostałe osoby wykonujące pracę zarobkową na podstawie umów prawa cywilnego i w ramach samozatrudnienia, w warunkach podobnych do zatrudnienia pracowniczego. Regulacja zawarta w kodeksie pracy nie w pełni odpowiada standardom konstytucyjnym. Prawo do dni wolnych od pracy, wynikające z Konstytucji, dotyczy bowiem nie tylko pracowników w rozumieniu kodeksu pracy, ale również innych osób wykonujących pracę zarobkową. Rzecznik wystąpił do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o dokonanie odpowiedniej zmiany przepisów.

Zakaz pracy w święta w placówkach handlowych, zawarty w kodeksie pracy, z oczywistych przyczyn odnosi się tylko do pracowników. Nie dotyczy więc wszystkich osób wykonujących pracę zarobkową. Dlatego w ocenie Rzecznika regulacja zawarta w kodeksie pracy jest niewystarczająca w świetle standardów konstytucyjnych.

Zgodnie z art. 66 ust. 2 Konstytucji, pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów. Rzecznik podkreśla, że konstytucyjne prawo do dni wolnych od pracy obejmuje nie tylko pracowników w rozumieniu kodeksu pracy, ale także inne osoby wykonujące pracę zarobkową. Taka definicja pracownika znalazła potwierdzenie w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2 czerwca 2015 r. w sprawie K 1/13 w odniesieniu do wolności zrzeszania się. Również w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej za kryteria wyróżniające pracownika uważa się w szczególności świadczenie pracy na rzecz innej osoby, wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy i odpłatność pracy. Rodzaj stosunku pracy łączącego pracownika z pracodawcą nie ma tu decydującego znaczenia.