Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Mimo zaproszeń niektórzy obywatele mieli problemy z wejściem na spotkanie premiera Mateusza Morawieckiego z mieszkańcami gminy Rypin
• Trudności z wstępem mieli ci, którzy przynieśli transparenty z hasłami krytykującymi działania rządu. A jeden z transparentów został zabrany demonstrantowi przez burmistrza
• Mogło to naruszać konstytucyjne prawa obywateli, którzy chcieli uczestniczyć w spotkaniu z zamiarem zamanifestowania swoich krytycznych poglądów
• Dlatego Biuro RPO kieruje do burmistrza Rypina szereg pytań zmierzających do wyjaśnienia sprawy 

Rzecznik Praw Obywatelskich podjął z urzędu sprawę organizacji i przebiegu spotkania premiera Mateusza Morawieckiego z mieszkańcami gminy Rypin 9 lipca 2022 r.

Z informacji medialnych wynika, że choć zaproszenia na spotkanie otrzymali mieszkańcy gminy, to w praktyce jednak zasady wpuszczania obywateli na spotkanie stosowane były w sposób niejednoznaczny i arbitralny.

Trudności z wejściem na teren wydarzenia miały w szczególności te osoby, które przyszły na spotkanie z zamiarem zamanifestowania swoich krytycznych poglądów. Zastrzeżenia budzi również utrwalone na nagraniach działanie Burmistrza wobec jednej z osób protestujących w trakcie spotkania, które polegało na wyrwaniu trzymanego przez nią transparentu.

W wystąpieniu do Burmistrza Rypina podkreślono, że wyrażona w art. 2 Konstytucji zasada demokracji powinna w praktyce przekładać się na transparentność i jak największą otwartość władz publicznych w kontaktach z obywatelami. Również tymi, którzy tej władzy się sprzeciwiają lub prezentują odmienne poglądy.

Z zasady tej wynika obowiązek równego poszanowania wszystkich poglądów i postaw politycznych z szacunku do każdego z obywateli jako członka wspólnoty politycznej, która jest źródłem władzy suwerennej w państwie demokratycznym.

Nie można również podejmowania działań ograniczających udział obywateli w życiu politycznym bez istnienia odpowiedniej podstawy prawnej.

Realizując prawo do udziału w sprawowaniu władzy obywatele mogą w sposób nieskrępowany wyrażać swoje poglądy, organizować i uczestniczyć w pokojowych zgromadzeniach. Mają również prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne.

Podkreślić należy, że konstrukcja prawa do manifestowania poglądów politycznych oraz uczestnictwa w zgromadzeniach publicznych oparta jest na pojęciu wolności. Wolność zgromadzeń oraz wolność wyrażania poglądów są zatem, na mocy Konstytucji, sferami wolności od ingerencji władz publicznych. Ingerencja taka jest możliwa tylko w przypadku istnienia wyraźnej podstawy ustawowej do takiego działania.

Również z orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu wynika, że obywatele mają prawo korzystać z wolności zgromadzeń także w celach, z którymi przedstawiciele władzy się nie zgadzają. A w przypadku, gdy manifestacja ma charakter pokojowy, jej przebieg nie powinien podlegać ograniczeniu.

Dlatego Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich prosi Burmistrza Rypina Pawła Grzybowskiego o wskazanie:

• jakie były kryteria wstępu obywateli na spotkanie z premierem;
• jaka była podstawa prawna przyjęcia tych kryteriów;
• czy osobie, której dotyczy załączony do wystąpienia materiał prasowy, ostatecznie udzielono wstępu na spotkanie na równi z pozostałymi uczestnikami spotkania;
• jaka była podstawa podjęcia przez Burmistrza działań względem osoby protestującej w trakcie spotkania.

VII.564.24.2022