Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zgodnie z regulacjami zawartymi w Kodeksie karnym wykonawczym, środki zabezpieczające związane z umieszczeniem sprawcy w zakładzie zamkniętym wykonuje się w zakładach psychiatrycznych i zakładach leczenia odwykowego. Przepisy wyróżniają zakłady psychiatryczne maksymalnego zabezpieczenia, zakłady psychiatryczne i zakłady leczenia odwykowego wzmocnionego zabezpieczenia oraz zakłady psychiatryczne i zakłady leczenia odwykowego podstawowego zabezpieczenia. Przepisy Kodeksu karnego wykonawczego upoważniają Ministra Zdrowia do określenia w rozporządzeniu regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania środków zabezpieczających w poszczególnych rodzajach zakładów.

Na podstawie zaskarżonego we wniosku Rzecznika przepisu rozporządzenia Ministra Zdrowia w zakładach dysponujących warunkami podstawowego zabezpieczenia stosuje się przepisy regulaminu organizacyjno-porządkowego tego zakładu. W rzeczywistości regulamin organizacyjno-porządkowy określa nie Minister Zdrowia, lecz kierownik zakładu dysponującego warunkami podstawowego zabezpieczenia. Z postanowień Konstytucji jednoznacznie wynika, że organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji innemu organowi.

Przepisy załącznika do rozporządzenia przewidują kontrolę osobistą osoby przyjmowanej do zakładu dysponującego warunkami wzmocnionego lub maksymalnego zabezpieczenia, a także kontrolę rzeczy osobistych i innych przedmiotów w trakcie przebywania takiej osoby w zakładzie. Sama kontrola przedmiotów posiadanych przez sprawców przebywających w zakładzie nie nasuwa zastrzeżeń.  Przepisy Kodeksu karnego wykonawczego nie przewidują jednak kontroli osobistej sprawców w zakładach dysponujących warunkami wzmocnionego i maksymalnego zabezpieczenia. Oznacza to, że przepis załącznika do rozporządzenia samoistnie wprowadza kontrolę osobistą osób przyjmowanych do zakładu. Kwestionowany przepis reguluje materię należącą do materii ustawowej, a przez to jest niezgodny z konstytucyjnym prawem do nietykalności osobistej i wolności osobistej, a także prawem do ochrony życia prywatnego.

Kolejny kwestionowany przepis załącznika do rozporządzenia określa, że osoba osadzona w zakładzie dysponującym warunkami wzmocnionego lub maksymalnego zabezpieczenia może przeprowadzać niekontrolowane rozmowy telefoniczne jedynie w godzinach ustalonych przez kierownika zakładu. Regulacja ta nie spełnia konstytucyjnego wymogu, aby ograniczenie wolności komunikowania się nastąpiło w przypadku określonym w ustawie i w sposób w niej określony.