Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich Hanna Machińska oraz przedstawiciel Zespołu ds. Równego Traktowania BRPO 3 września 2021 r. przeprowadzili niezapowiedzianą wizytację w Ośrodku Recepcyjnym dla Cudzoziemców w Podkowie Leśnej-Dębaku. Jest to ośrodek otwarty, do którego trafiają cudzoziemcy ubiegający się o ochronę międzynarodową. Zgodnie z informacją przekazaną przez pracowników ośrodka, obecnie przebywają w nim 133 osoby, w tym 69 osób ewakuowanych z Afganistanu.

Wizytacja została przeprowadzona w związku z powziętą przez Rzecznika informacją na temat tragicznego w skutkach zatrucia grzybami, do jakiego miało dojść w tym ośrodku 24 sierpnia 2021 r. Jej celem było ustalenie, czy osoby przyjmowane do ośrodka mają dostęp do wystarczającej pomocy socjalnej i czy panujące w ośrodku warunki gwarantują im odpowiedni poziom bezpieczeństwa.

Przedstawiciele RPO zostali oprowadzeni po ośrodku. Ocenili oferowane cudzoziemcom warunki, przyjrzeli się też jakości wydawanych posiłków. Odnotowali, że po tym, jak doszło do zatrucia, na terenie ośrodka rozwieszono piktogramy opisane językiem angielskim zwracające uwagę, by nie spożywać dziko rosnących grzybów i roślin, gdyż mogą okazać się trujące.

Mieszkańcy ośrodka wskazywali w rozmowie na ogólnie dobre warunki pobytu, w tym również na odpowiednie wyżywienie. Nie byli jednak pewni swojej sytuacji prawno-pobytowej i  oczekiwali na spotkania z prawnikami organizacji pozarządowych zajmujących się pomocą migrantom.

Podczas wizytacji doszło również do spotkania z Dyrektorem Departamentu Pomocy Socjalnej Urzędu do Spraw Cudzoziemców, do którego zakresu należy prowadzenie spraw związanych z zapewnieniem prowadzenia ośrodków dla cudzoziemców ubiegających się o nadanie statusu uchodźcy, a także udzielaniem tym cudzoziemcom pomocy. Dyrektor zapewnił przedstawicieli RPO, że wszystkim cudzoziemcom przebywającym w ośrodku, niezależnie od tego, czy złożyli wniosek o udzielenie im ochrony międzynarodowej, zapewniona jest opieka medyczna oraz psychologiczna. Omówione zostały m.in. kwestie dotyczące wypłacania cudzoziemcom ekwiwalentu pieniężnego w zamian za wyżywienie, współpracy z organizacjami pozarządowymi, przygotowania do prowadzenia nauki zdalnej, dostępności szczepień przeciwko COVID-19, sytuacji cudzoziemców w kwarantannie, oraz dostępności informacji w zrozumiałym dla cudzoziemców języku na temat ich praw i obowiązków oraz ich indywidualnych sytuacji prawnych.

Sprawa zatrucia grzybami w ośrodku w Dębaku jest przedmiotem odrębnego postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez Rzecznika Praw Obywatelskich. W dniu przeprowadzania wizytacji Rzecznik otrzymał również pisemną odpowiedź Dyrektora Departamentu Pomocy Socjalnej Urzędu do spraw Cudzoziemców na zadane wcześniej w tej sprawie pytania.

Z odpowiedzi wynika, że w związku z objęciem nowo przybyłych mieszkańców (tj. uchodźców z Afganistanu, w tym rodziny, w której wystąpiło zatrucie) stanem kwarantanny posiłki w pierwszych dniach ich pobytu serwowano 2 razy w ciągu dnia, tj. śniadania wydawane były z kolacją (każdy posiłek na dwóch odrębnych talerzach) oraz osobno obiady. Miało to na celu ograniczenie kontaktów w przestrzeniach wspólnych obiektu z uwagi na kwestie epidemiczne.

XI.540.89.2021