Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniu 29 marca 2022 r. w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich odbyły się organizowane wspólnie z Komisją Europejską oraz Stowarzyszeniem Sędziów Polskich Iustitia warsztaty dla sędziów sądów powszechnych. Ich tematem było bezpośrednie stosowanie prawa UE w postępowaniu karnym w kontekście wdrożonych unijnych dyrektyw oraz postępowanie w przypadku nierzetelnej implementacji dyrektywy do polskiego porządku prawnego.

Wydarzenie otworzył rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek, który podkreślił wagę zagadnień jakie mają zostać omówione oraz nawiązał do licznych działań generalnych podejmowanych przez Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, których celem było prawidłowe wdrożenie dyrektyw unijnych w Polsce.

Zgodnie z przyjętą formułą, wykład wiodący (keynote speech) wygłosił SSN Paweł Wiliński, który przypomniał o wartościach stanowiących fundament współczesnego, demokratycznego państwa prawa. Myślą przewodnią było to, że wszystkie dyrektywy implementowane do systemu krajowego zawierają prawo jednostki do skutecznego środka naprawczego, zaś jego realizacja bez elementu kluczowego, czyli bez niezależnego i bezstronnego sądu nie jest możliwa. System nie może funkcjonować i nie może zapewnić efektywnej ochrony jednostce, która „z kłopotem przychodzi do sądu” bez bezstronnych sędziów i niezawisłych sądów. Paweł Wiliński stwierdził, że prawo i w ogóle państwo prawa bez tego funkcjonować nie może.

Przed przystąpieniem do właściwej części szkolenia głos zabrał również prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia Krystian Markiewicz dziękując za stworzenie przez Biuro RPO pola do dyskusji na tak ważne tematy oraz za wszystkie dotychczasowe aktywności RPO nakierowane na ochronę praworządności.

W moderowanym przez Piotra Zakrzewskiego pierwszym panelu warsztatów wystąpili:

• prof. dr hab. Monika Szwarc z Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, która omówiła zagadnienie sądowego stosowania decyzji ramowych i dyrektyw w postępowaniach karnych;
• adw. dr Marcin Mrowicki z Wydziału ds. Legislacyjnych i Ustrojowych Zespołu Prawa Karnego Biura RPO z wystąpieniem dotyczącym praw dzieci w postępowaniu karnym;
• sędzia Dariusz Mazur z Sądu Okręgowego w Krakowie, który odniósł się do praw pokrzywdzonych, także w aspekcie dostępu do pełnomocnika i tłumaczenia;
• adw. Michał Hara z Wydziału ds. Legislacyjnych i Ustrojowych Zespołu Prawa Karnego Biura RPO  omawiający prawo do tłumaczenia w aspekcie dyrektywy 2010/64/UE;
• dr hab. Wojciech Jasiński z Uniwersytetu Wrocławskiego, który scharakteryzował zagadnienie domniemania niewinności i prawo do obecności na rozprawie w kontekście zmian w polskim kodeksie prawa karnego.

W drugim panelu warsztatów - poprzedzonym wykładem wstępnym dra Filipa Skawińskiego z Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej w Polsce, a moderowanym przez adw. Marka Tatarczuka, znalazły się prelekcje:

• dr hab. Macieja Taborowskiego - zastępcy Rzecznika Praw Obywatelskich, omawiająca orzecznictwo TSUE dot. praworządności i jego wpływ na postępowanie karne;
• adw. dr Justyny Głębockiej z Uniwersytetu Warszawskiego, odnosząca się do prawa do adwokata (obrońcy);
• adw. Michała Hary z Wydziału ds. Legislacyjnych i Ustrojowych Zespołu Prawa Karnego Biura RPO, dotycząca prawa do pomocy prawnej z urzędu;
• adw. Marcina Wolnego z Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, podnosząca zagadnienia prawa do informacji w postępowaniu karnym;
• r.pr. Mirosława Wróblewskiego, Dyrektora Zespołu Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego w Biurze RPO, dotycząca dostępu do danych telekomunikacyjnych przez służby państwowe”.

Warsztaty zakończyły słowa podsumowań i podziękowania ze strony zastępcy RPO Macieja Taborowskiego.