Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Konferencja na rzecz pokoju. Prezentacja ewangelickich dokumentów o demokracji i dyskusja o roli Kościołów oraz religii w pluralistycznym społeczeństwie

Kościół Ewangelicko-Augsburski w Polsce razem z Rzecznikiem Praw Obywatelskich i partnerami zorganizowali konferencję „Tworzymy pokój” w Centrum Konferencyjnym Muzeum Polin, dzień po obchodach Międzynarodowego Dnia Demokracji.

- Konferencja odbywa się w rocznicę napaści hitlerowskich Niemiec na Polskę, w rocznicę spalenia świątyni ewangelickiej w Warszawie, jutro przypadnie rocznica napaści Związku Sowieckiego na Polskę – przypomniał otwierając konferencję biskup Jerzy Samiec, zwierzchnik Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Polsce.

Mówił o istocie nazizmu: o pełnej kontroli państwa nad obywatelem, o tworzeniu państwa jednej partii i tępieniu wszystkich innych poza tą jedną, o sprawnym systemie propagandy i bezpieczeństwa wewnętrznego  – i o stawianiu narodu ponad człowiekiem. - Po II wojnie zastanawiano się, jak uchronić się przed tym niebezpieczeństwem - mówił. - Odpowiedzią okazała się budowa wolnościowego państwa demokratycznego opartego na poszanowaniu godności człowieka, poszanowaniu godności KAŻDEGO (jak podkreślił) człowieka, oraz na uznaniu wolności i równości obywateli.

Do wojny nawiązał też w swym wystąpieniu RPO Adam Bodnar: - Demokracja jest warunkiem utrzymania pokoju – powiedział. Dzisiejsza niemiecka konstytucja nie bez powodu odwołuje się do niezbywalnej godności człowieka i z niej czyni fundament państwa niemieckiego. Podobnie czyni polska Konstytucja w artykule 30.

Triada: Demokracja –Praworządność – Prawa człowieka jest nierozerwalna – podkreślił Adam Bodnar. - Bez niej nie da się urzeczywistnić pokoju. Dlatego w czasach, kiedy wartości te są zagrożone, nie możemy trwać w przekonaniu, że pokój dany jest nam raz na zawsze.

Na czym polegają te zagrożenia? Na podważaniu koncepcji niezbywalnej godności człowieka – poprzez choćby wykluczanie niektórych grup ludzi ze społeczności. Także zasada praworządności jest podważana. W efekcie trzy elementy, które powinny się nawzajem wspierać, słabną. Podstawy pokoju erodują.

Dlatego tak ważne jest aktywne zabieganie o pokój, a tu, zdaniem Adama Bodnara, bardzo ważne zadanie mają kościoły i związki wyznaniowe. Zwłaszcza te, które stają przed pokusą zwiększania swych wpływów (to, jak wyjaśnił, pojawiająca się w wielu krajach w instytucjach większościowych pokusa, by poprawiać swą pozycję kosztem mniejszości i praw jednostek).

Pokusa ta zaczyna się od słów – i nie musi być to od razu brutalna mowa nienawiści. Jak w czasie zeszłotygodniowych Obywatelskich Dni Skupienia w Niepołomicach mówił Konstanty Gebert, zaczyna się to zawsze od słów niewinnych (wolność, samorząd, demokracja, większość), którym powoli zmienia się sens i znaczenie. Mowa nienawiści pojawia się w następnym kroku, dlatego zdaniem Adama Bodnara tak bardzo trzeba być uważnym w doborze słów i wierności ich znaczeniu.

RPO przypomniał na koniec postać pierwszego premiera III RP, Tadeusza Mazowieckiego, który był tym, kto łączył, a nie dzielił. Przypomniał, że to staraniom Tadeusza Mazowieckiego zawdzięczamy piękny tekst preambuły do polskiej Konstytucji o różnym rodowodzie tych, którzy dziś tworzą III RP:

„My, Naród Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno wierzący w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i nie podzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł, równi w prawach i w powinnościach wobec dobra wspólnego - Polski, wdzięczni naszym przodkom za ich pracę, za walkę o niepodległość okupioną ogromnymi ofiarami, za kulturę zakorzenioną w chrześcijańskim dziedzictwie Narodu i ogólnoludzkich wartościach, nawiązując do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej, zobowiązani, by przekazać przyszłym pokoleniom wszystko, co cenne z ponad tysiącletniego dorobku, złączeni więzami wspólnoty z naszymi rodakami rozsianymi po świecie, świadomi potrzeby współpracy ze wszystkimi krajami dla dobra Rodziny Ludzkiej, pomni gorzkich doświadczeń z czasów, gdy podstawowe wolności i prawa człowieka były w naszej Ojczyźnie łamane, pragnąc na zawsze zagwarantować prawa obywatelskie, a działaniu instytucji publicznych zapewnić rzetelność i sprawność, w poczuciu odpowiedzialności przed Bogiem lub przed własnym sumieniem, ustanawiamy Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla państwa oparte na poszanowaniu wolności i sprawiedliwości, współdziałaniu władz, dialogu społecznym oraz na zasadzie pomocniczości umacniającej uprawnienia obywateli i ich wspólnot".

Punktem wyjścia konferencji była prezentacja polskich tłumaczeń dwóch dokumentów przygotowanych przez Kościół Ewangelicki w Niemczech i jednego dokumentu opracowanego przez Światową Federację Luterańską. To impuls do poszukiwania nowych metod współpracy i działania na rzecz wzajemnego zrozumienia i szacunku.

Dokumenty składające się na publikację:

• „Kościół ewangelicki i wolnościowa demokracja” (Kościół Ewangelicki w Niemczech)
• „Konsensus i konflikt: polityka wymaga debaty. Dziesięć impulsów” (Kościół Ewangelicki w Niemczech)
• „Kościół w przestrzeni publicznej” (Światowa Federacja Luterańska)

Teksty są efektem wieloletniej refleksji środowiska ewangelickiego i skarbem całej naszej protestanckiej teologii. Stawiają na nowo pytanie o powinności chrześcijan wobec demokracji, obrony jej wartości i pokojowego, pełnego szacunku wobec odmiennych poglądów, rozwiązywania spornych kwestii.

Współorganizator:

Rzecznik Praw Obywatelskich

Partnerzy:

• Ambasada Niemiec w Polsce
• Fundacja Współpracy Polsko-Niemieckiej
• Fundacja Konrada Adenauera
• Fundacja im. Stefana Batorego
• Helsińska Fundacja Praw Człowieka
• Kościół Ewangelicki w Niemczech
• Parafia Ewangelicko-Augsburska Świętej Trójcy w Warszawie
• Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie
• Polska Rada Ekumeniczna
• Klub Inteligencji Katolickiej

Transmisja

https://www.youtube.com/watch?v=2XPaGkVlOdw&feature=youtu.be

Program:

niedziela 15 września 2019 r.

Uroczyste nabożeństwo - Parafia Ewangelicko-Augsburska Św. Trójcy

10:30 - 80 rocznica spalenia kościoła Św. Trójcy

poniedziałek 16 września 2019 r.

09:00-10:30 - Warsztaty dla młodzieży - Muzeum Polin

• "Tworzymy pokój, więc odróżniamy prawdę od fałszu" (Helsińska Fundacja Praw Człowieka)
• "Tworzymy pokój, więc potrafimy rozmawiać" (Fundacja Konrada Adenauera)

11:00-12:30 - Warsztaty dla mlodzieży - Muzeum Polin

• "Tworzymy pokój, więc sprzeciwiamy się hejtowi" (Rzecznik Praw Obywatelskich)
• "Tworzymy pokój, więc nie zgadzamy się na biedę" (Klub Inteligencji Katolickiej)

12:30-19:00 - Konferencja - Muzeum Polin

• 12:30-13:00 - Rejestracja uczestników
• 13:00 - Powitanie uczestników (bp Jerzy Samiec, dr Adam Bodnar)
• 13:10 - Prezentacja dokumentów, kontekst niemiecki (prof. Markus Meckel)
• 13:30 - Prezentacja dokumentów, kontekst polski (ks. prof. Bogusław Milerski)
• 13:50 - Przerwa organizacyjna - zajęcie miejsc przez panelistów

14:00 - Debata 1 - „Kościół (religia) a demokracja - marzenia i rzeczywistość. Czyli jak powinno być, a jak jest".

• dr Dominika Kozłowska (Magazyn "Znak")
• Aleksander Smolar (Fundacja Batorego)
• prof. Magdalena Środa (Uniwersytet Warszawski)
• dr hab. Jerzy Sojka (Chrześcijańska Akademia Teologiczna)
• dr Piotr Kładoczny (Helsińska Fundacja Praw Człowieka)

Moderator: Adam Szostkiewicz (Polityka)

Pytania publiczności

15:45-16:45 - Przerwa na kawę i poczęstunek

16:45 - Debata 2 - „Wolność - dar czy przekleństwo wierzących ludzi?"

• bp Jerzy Samiec (Kościół Ewangelicko-Augsburski)
• prymas Wojciech Polak (Kościół Rzymskokatolicki)
• bp Karin Johannesson (Kościół Szwecji)
• rabin Małgorzata Kordowicz (Gmina Żydowska)
• mufti Tomasz Miśkiewicz (Muzułmański Związek Religijny)
• dr Kishan Manocha  (OSCE/ODIHR)

Moderatorzy: dr Hanna Machińska (zastępczyni Rzecznika Praw Obywatelskich) / ks. dr Grzegorz Giemza (Polska Rada Ekumeniczna)

18:30-19:00 - Zakończenie i merytoryczne podsumowanie (bp Jerzy Samiec, dr hab. Adam Bodnar). 

19:30 - Koncert w kościele Świętej Trójcy