Biuletyn Informacji Publicznej RPO

2 maja 2017 r. Europejski Trybunał Praw Człowieka wydał wyrok w sprawie Olisov i Inni przeciwko Rosji (skargi nr 10825/09, 12412/14 i 35192/14).

Fakty

Skargi zostały wniesione przez trójkę Rosjan. Wszyscy skarżyli się, że zostali zatrzymani przez policję, a następnie - zanim dokonano formalnych czynności zatrzymania - zostali poddani fizycznej przemocy w celu wymuszenia od nich przyznania się do winy.

Pan Olisov wskazał, że został spięty przez przesłuchujących go policjantów kajdankami, uderzany oraz duszony plastikową torebką. Zemdlał kilka razy. Był podwieszany za ręce związane za plecami, deptany po głowie. Został wypuszczony dopiero po tym, jak się przyznał.

Pan Danishkin był przesłuchiwany przez czterech oficerów policji, którzy chcieli wymusić na nim przyznanie się do przygotowania zamachu terrorystycznego. W tym celu bili go uderzając pięściami i kopiąc. Również był podwieszany za ręce skute za plecami liną na wysokość dwóch metrów, podduszany liną poprzez wieszanie go za szyję. Gdy luzowano linę, skarżący uderzał o ziemię.

Pan Zontov w celu wymuszenia przyznania się do winy został dwukrotnie uderzony w klatkę piersiową, następnie bity pałką policyjną przez czterdzieści minut po piętach, w czasie gdy inny policjant trzymał jego ręce i nogi. Deptano mu po stopach i podduszano plastikową torebką przez 3-4 godziny. Kilka razy zemdlał. W wyniku „przesłuchania” skarżący przyznał się do winy, by uniknąć dalszych tortur.

Pomimo wniosków skarżących, odmówiono wszczęcia postępowań karnych w ich sprawach, opierając się na zeznaniach funkcjonariuszy policji, którzy twierdzili, iż obrażenia powstały w czasie użycia siły mającego na celu uniemożliwienie ucieczki.

Stanowisko Trybunału:

Trybunał uznał, że zarzuty skarżących odnośnie złego traktowania były wiarygodne, co skutkowało domniemaniem prawdziwości ich wersji zdarzeń: spędzili na komisariatach od 10 do 16 godzin i opuścili je z udokumentowanymi medycznie obrażeniami.

Trybunał podkreślił, iż opóźnienie w udokumentowaniu zatrzymania oraz statusu podejrzanych, w celu nieformalnego przesłuchania ich bez dostępu do adwokata oraz praw przysługujących podejrzanemu oraz policyjna przemoc stanowią problem strukturalny w Rosji. Postawienie skarżących w tej sytuacji spowodowało, iż stali się osobami szczególnie wrażliwymi w zderzeniu z przesłuchującymi ich policjantami. Dodatkowo nie zostało wszczęte żadne postępowanie karne mające na celu wyjaśnienie postawionych zarzutów, a było to konieczne, aby spełnić standardy wynikające z art. 3 Konwencji.

W ocenie Trybunału w odróżnieniu od nieludzkiego lub poniżającego traktowania, tortury wiążą się z umyślnym nieludzkim traktowaniem, które powoduje bardzo poważne i okrutne cierpienie.

Przypomniano, że zgodnie z art. 1 Konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zakazu stosowania tortur, określenie "tortury" oznacza każde działanie, którym jakiejkolwiek osobie umyślnie zadaje się ostry ból lub cierpienie, fizyczne bądź psychiczne, w celu uzyskania od niej lub od osoby trzeciej informacji lub przyznania się.

Mając na uwadze powyższe, Trybunał jednomyślnie uznał, że doszło do naruszenia art. 3 Konwencji (zakaz tortur), z uwagi na to, że skarżący zostali poddani torturom.