Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Pierwsze dni maja zajmują szczególne miejsce w kalendarzu każdego Polaka. Trzy święta obchodzone w tym okresie to celebracja fundamentalnych wartości, na których oparta jest nasza współczesna kultura i państwowość. To doskonała okazja, by zarówno wyrazić dumę z naszych osiągnięć, jak i podjąć dyskusję o ich pielęgnacji.

1 maja przypada Święto Pracy. Ten obchodzony powszechnie na całym świecie dzień przypomina o godności pracy i służy zwróceniu uwagi na potrzebę poszanowania praw pracowniczych. Pewność zatrudnienia, sprawiedliwe wynagrodzenie, równość kobiet i mężczyzn w zakładach pracy, czy odpowiednia, pozwalająca na rozwój i wypoczynek kultura pracy to wartości, które są tego dnia stawiane na piedestale. 

Dla Rzecznika Praw Obywatelskich ochrona praw pracowniczych to jedno z fundamentalnych zagadnień. Tylko w ostatnim czasie Rzecznik występował z postulatami ochrony interesów pracowników służby ochrony zdrowia, nauczycieli, tłumaczy przysięgłych, czy kolejarzy. Rzecznik zabiega również o poprawę położenia pracowników zatrudnianych na podstawie umów cywilnoprawnych oraz tych, którzy pracę łączą z rodzicielstwem. 

W tym roku 1 maja obchodzimy również szczególną, 20. rocznicę przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Decyzja o przystąpieniu do wspólnoty była między innymi deklaracją przywiązania do europejskiej kultury prawnej i poszanowania praw człowieka, wyrażonych również w Karcie Praw Podstawowych Unii Europejskiej. W ciągu dwudziestu lat instytucja Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej stała się jednym z filarów mechanizmu przestrzegania praw człowieka w Polsce. 

2 maja to Dzień Flagi Rzeczypospolitej Polskiej i Dzień Polonii i Polaków za Granicą. Z punktu widzenia RPO to przede wszystkim okazja do przypomnienia o prawach obywateli polskich mieszkających poza krajem. 

Rzecznik zwracał uwagę na trudności napotykane przez Polaków przy głosowaniu w komisjach wyborczych za granicą, podkreślając prawo tych osób do aktywnego uczestnictwa w wyborach. RPO reagował na problemy obywateli z dostępem do usług konsularnych oraz uczestniczył w postępowaniach sądowych zmierzających do umożliwienia uzyskania polskiego dowodu osobistego przez dzieci, które urodziły się za granicą w związkach jednopłciowych. Wreszcie, Rzecznik działa na rzecz ochrony Polaków represjonowanych za granicą za opór wobec autorytarnej władzy i przywiązanie do polskich korzeni, jak w przypadku Andrzeja Poczobuta, który od 2021 roku przebywa w białoruskim więzieniu.

Święto Narodowe Trzeciego Maja upamiętnia uchwalenie w 1791 roku pierwszej w Europie nowożytnej konstytucji. Obok Święta Niepodległości to jedno z najważniejszych świąt państwowych. W dzisiejszych czasach demonstruje przede wszystkim nasze przywiązanie do wartości konstytucyjnych, jako prawnego fundamentu państwa. Rzecznik Praw Obywatelskich przy tej okazji występuje do innych aktorów życia publicznego w Polsce z niezmiennym apelem, by traktować je najwyższą rozwagą i debatować o nich w duchu szacunku zarówno dla tychże wartości, jak i przywiązanych do nich obywateli.