Biuletyn Informacji Publicznej RPO

13 lipca 2016 r. rzecznik praw obywatelskich dr Adam Bodnar spotkał się z prezes ZUS prof. Gertrudą Uścińską.

Prezes ZUS poinformowała o funkcjonowaniu specjalnego zespołu do spraw ujednolicenia interpretacji wydawanych i stosowanych przez ZUS. Rzecznik ponowił natomiast swoją gotowość do podjęcia współpracy w zakresie problemów, pojawiających się przy realizacji przepisów o ubezpieczeniach społecznych.

Omówione zostały kwestie dotyczące konstrukcji obecnego powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych i koniecznych zmian. Zarówno rzecznik jak i prezes ZUS byli zgodni co do tego, że system musi wypełniać obecne zobowiązania, a z drugiej strony odpowiadać na pojawiające się wyzwania, takie jak starzenie się społeczeństwa czy spadająca liczba urodzeń. Prezes poinformowała o prowadzonym przeglądzie systemu i regulacji prawnych z nim związanych. Przegląd ma pokazać, czy obecne regulacje odpowiadają zmianom, które zachodzą w społeczeństwie i gospodarce.

W trakcie rozmowy rzecznik przedstawił kwestie, z którymi zwracają się do Biura RPO obywatele. Dotyczą one m.in. przedłużających się postępowań o ustalenie prawa do świadczenia, w szczególności wstrzymywania wypłaty zasiłku chorobowego a później macierzyńskiego dla ciężarnych kobiet, a także spraw o ustalenie prawa do świadczeń podlegających koordynacji. W kwestiach tych niezwykle istotne jest uwzględnienie potrzeby ochrony ubezpieczonych, którzy przez czas prowadzenia postępowania wyjaśniającego pozostają bez środków do życia.

Poruszono także problem formy decyzji wydawanych przez organy rentowe. Zdaniem prezes ZUS kluczowe jest, aby decyzje wydawane przez Zakład były zrozumiałe dla ich odbiorców. Planowane są zmiany, które mają doprowadzić do tego, aby w uzasadnieniu decyzji ZUS znajdowała się podstawa prawna, na jakiej zapadło dane rozstrzygnięcie z przywołaniem nie tylko konkretnych przepisów z poszczególnych ustaw, ale także np. wyroków Sądu Najwyższego. Zostanie także zwrócona uwaga na poprawę języka komunikacji, bowiem obecnie decyzje są napisane językiem prawniczym, trudnym dla odbiorcy.

Adam Bodnar zwrócił się z prośbą o objęcie szczególną pieczą przekazywanych przez RPO wniosków o świadczenia emerytalno-rentowe w drodze wyjątku – dla osób, które znalazły się w dramatycznej sytuacji życiowej. Prezes zapewniła, że każdy z tych wniosków będzie wnikliwie rozpatrywany.

Rzecznik przedstawił również sygnalizowany podczas spotkania Zespołu Ekspertów ds. Alimentów problem przedstawiony przez komorników. Chodzi o blokowanie możliwości ponownego wysłania zapytania o miejsce pracy dłużnika do ZUS z oprogramowania do wspomagania pracy w kancelariach komorniczych w sprawach, w których zapytanie zostało już wcześniej wysłane. Prezes poinformowała o planowanych zmianach w zarządzaniu procesowym, które prawdopodobnie mogą rozwiązać ten problem.

Rzecznik praw obywatelskich i prezes ZUS wyrazili potrzebę partnerskiej współpracy oraz merytorycznego wsparcia przy realizacji przepisów o ubezpieczeniach społecznych.