Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich podjął z własnej inicjatywy sprawę śmierci 30 lipca 2021 r. Dmytra N. we Wrocławskim Ośrodku Pomocy Osobom Nietrzeźwym, opisaną przez „Gazetę Wyborczą”.
• Pyta komendanta wojewódzkiego policji we Wrocławiu o wstępne ustalenia czynności wyjaśniających, czy interweniujący funkcjonariusze działali zgodnie z zasadami stosowania środków przymusu bezpośredniego
• Prokuraturę prosi zaś o informacje co do aktualnego stanu śledztwa i jego wstępnych ustaleń
• Interweniujący funkcjonariusze naruszyli dyscyplinę służbową. Wszczęto postępowania dyscyplinarne przeciwko czterem policjantom - odpisał komendant wojewódzki
• Postawiono im zarzuty dyscyplinarne w związku z niewłaściwym stosowaniem środków przymusu bezpośredniego oraz braku rejestracji czynności służbowych posiadanymi kamerami nasobnymi

Jak podkreśla zastępca RPO Stanisław Trociuk, przypadki śmierci człowieka, wobec którego interweniowała policja, zdarzają się niestety w ostatnim czasie na tyle często, że mogą budzić wątpliwości obywateli co do przestrzegania praworządności przez organy stojące na jej straży.

Opisane przez media działania funkcjonariuszy i innych osób - o ile stawiane tam zarzuty potwierdzi postępowanie karne - można uznać za wyczerpujące znamiona pojęcia „tortury”. Jest ono zdefiniowane  w art. 1 Konwencji ONZ w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania.

Z publikacji wynika bowiem, że miało dojść do podduszania, dociskania głowy kolanem do podłogi, uderzania pięścią i pałką służbową oraz krępowania ruchów mężczyzny - łącznie przez 9 osób jednocześnie.

Szczególnie niepokojące jest, że postępowanie wyjaśniające w tej sprawie policja wszczęła dopiero dzisiaj.

Pytania do policji

Zastępca RPO pyta komendanta wojewódzkiego policji we Wrocławiu nadinsp. Dariusza Wesołowskiego o informacje o stanie i wstępnych ustaleniach czynności wyjaśniających mających na celu ustalenie, czy funkcjonariusze podejmujący tę interwencję działali zgodnie z zasadami regulującymi stosowanie środków przymusu bezpośredniego.

Prosi również o powiadomienie czy istotnie, jak informują media, nie działały kamerki nasobne funkcjonariuszy biorących udział w interwencji, a jeśli tak, to czy kwestia ta również jest przedmiotem postępowania wyjaśniającego. Istotne jest bowiem ustalenie, czy brak nagrań z newralgicznego momentu interwencji nie był wynikiem intencjonalnego działania.

Ponadto - wobec pojawiających się w mediach informacji, że postępowanie dyscyplinarne w sprawie wszczęto dopiero po opublikowaniu artykułu „GW” - RPO chce wyjaśnienia przyczyn miesięcznej zwłoki w tych czynnościach.

Pytania do prokuratury

Prokuratora Okręgowego w Świdnicy RPO prosi o pilną odpowiedź na pytania:  

1. Jaka jest sygnatura akt prowadzonej sprawy oraz który prokurator prowadzi przedmiotowe śledztwo?

2. Jaki jest aktualny stan postępowania przygotowawczego prowadzonego w tej sprawie i jego wstępne ustalenia, w tym w szczególności – jakie czynności zostały już wykonane? Proszę również o informacje czy prokuratura dysponuje zapisem z kamer Wrocławskiego Ośrodka Pomocy Osobom Nietrzeźwym lub innych, np. monitoringu miejskiego, czy też pojazdu MPK linii „N” którym – wedle informacji prasowych miał jechać Dmytro N.?

3. Czy prawdziwa jest informacja medialna o braku nagrań z kamer nasobnych funkcjonariuszy biorących udział w interwencji a jeśli tak, to czy jest to również przedmiotem analizy w postępowaniu?

4. Czy do prokuratury wpłynęły wnioski osób wykonujących uprawnienia pokrzywdzonych lub ich pełnomocników o udostępnienie w całości lub części materiałów zgromadzonych w toku postępowania oraz w jaki sposób wnioski te zostały zrealizowane?

Rzecznik przypomina ponadto, że z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w omawianym zakresie wynikają następujące obowiązki państwa:

• postępowanie przygotowawcze prowadzone w sprawie śmierci człowieka powinno być niezależne. Oznacza to, że funkcjonariusze lub struktury w wymiarze hierarchicznym, instytucjonalnym lub praktycznym powinny być niezależne od osób, których działania doprowadziły do śmierci czy też złego traktowania człowieka;
• postępowanie powinno być skuteczne. Śledztwo musi być w stanie zweryfikować okoliczności, w jakich wydarzenie miało miejsce i doprowadzić do zidentyfikowania i ukarania osób odpowiedzialnych. To nie jest zobowiązanie rezultatu, ale działania. Władze muszą podjąć wszystkie racjonalne czynności, których celem jest zabezpieczenie dowodów dotyczących wydarzenia, włączając m.in. zeznania naocznych świadków oraz badanie kryminalistyczne . W tym kontekście wymaga się działania natychmiastowego i szybkiego. Jakakolwiek nieprawidłowość w śledztwie, która przeszkodziłaby w ustaleniu okoliczności sprawy lub osoby odpowiedzialnej, zwiększa ryzyko nieprzestrzegania tych standardów;
• postępowanie powinno być rzetelne. Oznacza to, że władze muszą zawsze dołożyć wszelkich starań, żeby dowiedzieć się, co się wydarzyło, oraz nie powinny opierać się na pochopnych albo nieuzasadnionych wnioskach służących za podstawę do zakończenia postępowania przygotowawczego. Nieprawidłowość w dochodzeniu, która ogranicza możliwość ustalenia okoliczności sprawy lub osoby odpowiedzialnej, jest uznawana za złamanie wymaganych standardów skuteczności ;
• postępowanie musi być sprawne, tzn. wolne od opóźnień. Dotyczy to nie tylko samego momentu jego wszczęcia,  lecz także wszelkich czynności podejmowanych w jego toku. Nie jest przy tym usprawiedliwieniem przeciążenie prokuratora czy sędziego pracą;
• postępowanie powinno być transparentne. Bliscy ofiary jak również opinia publiczna powinni mieć dostęp do informacji na temat przebiegu i wyników śledztwa. Ci pierwsi, poza tym powinni mieć możliwość uzyskania statusu strony w postępowaniu. Ponadto powinny zostać im udostępnione materiały podsumowujące czy zamykające kolejne stadia postępowania. Postanowienia zamykające dochodzenie powinny być należycie uzasadniane.

Odpowiedź nadinsp. Dariusza Wesołowskiego, komendanta wojewódzkiego policji

W sprawie zdarzenia z dnia 30 lipca 2021 r. dotyczącego zgonu obywatela Ukrainy - Dmytro M. na terenie WROPON, wobec którego interwencję podejmowali funkcjonariusze Komendy Miejskiej Policji we Wrocławiu decyzją Komendanta Miejskiego Policji we Wrocławiu - niezwłocznie po zdarzeniu - zostały wdrożone czynności wyjaśniające w trybie art. 134 i ust. 4 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 roku o Policji.

Czynności wszczęto Postanowieniem nr 71 Komendanta Miejskiego Policji we Wrocławiu z dnia 2 sierpnia 2021 r. i zarejestrowano pod l. dz. 1-1204-54/2021/AZ. Czynności wyjaśniające zakończono sprawozdaniem z dnia 30 sierpnia 2021 r.

Na podstawie przeprowadzonych czynności wyjaśniających stwierdzono, że interweniujący funkcjonariusze dopuścili się naruszenia dyscypliny służbowej. W związku z powyższym Komendant Miejski Policji we Wrocławiu postanowieniami z dnia 1 września 2021 r. wszczął postępowania dyscyplinarne przeciwko podejmującym w dniu 30 lipca 2021 r. interwencję czterem funkcjonariuszom.

Rozkazem Komendanta Miejskiego Policji we Wrocławiu z dnia 1 września 2021 r. podejmujący interwencję policjanci zostali zawieszeni w czynnościach służbowych od dnia 2 września 2021 r. do dnia 1 września 2022 r. Przeciwko dwóm funkcjonariuszom wszczęto procedurę administracyjną zmierzającą do wydalenia ze służby.

W toku prowadzonych postępowań policjantom przedstawiono zarzuty dyscyplinarne przekroczenia uprawnień w związku z niewłaściwym stosowaniem środków przymusu bezpośredniego, a także niedokonania rejestracji wykonywanych czynności służbowych przy użyciu posiadanych kamer nasobnych.

Nadmieniam, że równolegle w Prokuraturze Okręgowej w Świdnicy za sygn. akt. 3046-1 Ds. 2.2021 prowadzone jest śledztwo o czyn z art. 155 k.k. Końcowy wynik wymienionego postępowania przygotowawczego będzie wiążący dla Policji. O zakończeniu postępowań dyscyplinarnych i ich wyniku poinformujemy odrębnym pismem.

Jednocześnie informuję, że zależy mi na wszechstronnym i kompleksowym wyjaśnieniu wszelkich okoliczności tego zdarzenia. W Komendzie Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu nie ma przyzwolenia na działania niezgodne z prawem. Pragnę zapewnić, że w stosunku do policjantów, którzy nadużywają prawa wyciągane są każdorazowo surowe konsekwencje służbowe. Wyrażam przekonanie, że udzielone informacje będą wystarczające na tym etapie procedowania sprawy.

BPW.519.35.2021