Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W związku z pełnieniem przez Rzecznika Praw Obywatelskich funkcji Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur (KMPT) przedstawiciele zespołu KMPT wizytują wizytacji prewencyjnie miejsc pozbawienia wolności, w tym m.in. domy pomocy społecznej.

Podczas wizytacji Domu Pomocy Społecznej im. Jana Pawła II w Otwocku pracownicy BRPO zostali poinformowani o sytuacji jednego z mieszkańców.

Młoda osoba z niepełnosprawnością intelektualną pracowała od 2014 r. i osiągała z tego tytułu dochód (np. we wrześniu 2014 r. 277,83 zł). W 2016 r. o fakcie tym dowiedział się Ośrodek Pomocy Społecznej i zmienił decyzję w części dotyczącej ponoszenia odpłatności za pobyt w Domu. Na podstawie tych obliczeń OPS ustalił, że mieszkaniec nie dopłacił do kosztów pobytu w placówce 5086,66 zł. Ponieważ była to dla tego mieszkańca bardzo duża kwota, na jego wniosek, została rozłożona na raty.

Wątpliwości przedstawicieli KMPT wzbudził fakt, że przy naliczaniu świadczeń nie uwzględniono przepisów ustawy o pomocy społecznej (art. 61 ust. 4 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.,  Dz. U. z 2015, poz. 163 ze zm.), zgodnie z którym dochód mieszkańca domu podejmującego pracę ze wskazań terapeutyczno-rehabilitacyjnych, stanowiący podstawę naliczania opłaty, zmniejsza się o 50% kwoty otrzymywanej z tytułu wynagrodzenia za tę pracę.

Biorąc pod uwagę, że mieszkaniec jest osobą z niepełnosprawnością, bez wątpienia podjęcie zatrudnienia oprócz uzyskania dochodu pozwala mu nabyć nowe umiejętności oraz przyczynić się do jeszcze lepszej rehabilitacji społecznej. Z tego powodu przedstawiciele KMPT zasugerowali mieszkańcowi wystąpienie do OPS z wnioskiem o umorzenie zadłużenia. W międzyczasie mieszkaniec dokonał spłaty części zadłużenia i niestety zrezygnował także z pracy.

W odpowiedzi na wystosowane przez pracownika BRPO pismo dyrektorka Ośrodka Pomocy Społecznej zaznaczyła, że ani sam zainteresowany ani pracownicy placówki nie byli w stanie przedstawić zaświadczenia lub opinii potwierdzających fakt, że praca rzeczywiście została podjęta została ze wskazań terapeutyczno-rehabilitacyjnych. Jednakże w związku z tym, że spłata stanowiłaby nadmierne obciążenie mieszkańca Dyrektor OPS opierając się na wniosku mieszkańca postanowił odstąpić od żądania spłaty pozostałego zadłużenia.

Wojciech Sadownik, specjalista Zespołu Krajowy Mechanizm Prewencji Tortur:

Osoby, które mogą napotykać na swojej drodze z powodów niezależnych od siebie trudności w funkcjonowaniu w społeczeństwie, objęte są szczególną ochroną państwa. W tym wypadku mieszkaniec z niepełnosprawnością intelektualną podjął pracę, chociaż mógł poprzestać na świadczeniach finansowych zapewnianych przez państwo i w sposób niezakłócony mieszkać w DPS. Jednakże podjął wysiłek i zamiast uzyskać wsparcie został skutecznie zniechęcony do pracy. Istotne jest w tej sytuacji także brak działań ze strony pracowników DPS, którzy powinni mieszkańcowi służyć pomocą
w sytuacjach sprawiających mu problemy.

W efekcie interwencji KMPT mieszkaniec DPS skutecznie skorzystał z przysługujących mu praw.