Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Habeas corpus, czyli zakaz pozbawiania wolności kogokolwiek bez zgody sądu, to szczególna procedura istniejąca od stuleci w systemach prawnych USA i Wielkiej Brytanii. Wprowadzona została ustawą angielską już w 1679 roku. W prawie polskim nie obowiązuje instytucja habeas corpus, ale podobne gwarancje funkcjonują w naszym systemie m.in. dzięki regulacjom zawartym w Międzynarodowym Pakcie Praw Obywatelskich i Politycznych (art. 9: Każdy pozbawiony wolności przez aresztowanie lub zatrzymanie ma prawo odwołania się do sądu w celu niezwłocznego orzeczenia przez sąd o legalności zatrzymania i zarządzenia zwolnienia, jeżeli to zatrzymanie okaże się bezprawne), czy w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (art. 5).

Habeas corpus może mieć ogromne znaczenie w indywidualnych sprawach osób, które są pozbawiane wolności – np. więźniów przetrzymywanych w Guantanamo bez zgody sądu, imigrantów i uchodźców, którzy nie mogą opuścić zamkniętych ośrodków, czy lekarzy i pielęgniarek,  obejmowanych kwarantanną ponieważ pomagali osobom zarażonym wirusem Ebola. 

Prof. Hoffmann przedstawił historię tej regulacji na przestrzeni lat. Zaprezentował również praktykę stosowania tych przepisów w sprawach najnowszych, takich jak sprawa Lakhdara Boumediene’a, który przez 7 lat był przetrzymywany w Guantanamo bez wyroku sądowego jako „enemy combatant”. Opisał orzecznictwo sądów amerykańskich i procedurę stosowania instytucji habeas corpus.

Prof. Hoffmann jest wielokrotnie nagradzanym nauczycielem akademickim i prawnikiem. Laureat nagrody Law School Gavel Award oraz wyróżnienia Outstanding Young Faculty Award. Oprócz kursów z zakresu prawa karnego i procedury karnej oraz specjalizacji w zakresie procedury wykonywania kary śmierci i psychologii prawa karnego, prof. Hoffmann prowadzi prace naukowe na temat prawa i społeczeństwa Japonii i Azji.

Jest on współautorem przełomowej książki o habeas corpus: „Habeas w XXI wieku: zastosowania, nadużycia i przyszłość wielkiego pisma” (University of Chicago Press, 2011r., z Nancy J. King). Jest także współautorem jednego z wiodących podręczników z zakresu prawa karnego, Comprehensive Criminal Procedure (Aspen 2nd ed. 2005 z Allenem, Livingstonem i Stuntzem). Był on profesorem Fulbrighta w 1996 roku na Uniwersytecie w Tokio. Wykładał m.in. w Międzynarodowym Centrum Prawa Porównawczego i Polityki oraz na uniwersytetach w Erlangen i Jenie w Niemczech.