Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Każdy, kto ma trudności w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych i nie ma możliwości korzystania ze wsparcia innych osób, może być przyjęty do domu pomocy społecznej. Nie może to jednak następować wbrew woli pensjonariusza i bez jego zgody na taki pobyt. 

W niektórych przypadkach taką decyzję może podjąć przedstawiciel ustawowy osoby kierowanej do DPS-u czy prywatnego ośrodka opiekuńczego. Jednak w takich sytuacjach powinno być to każdorazowo potwierdzone orzeczeniem sądu opiekuńczego.

Od 1 stycznia 2018 roku obowiązują znowelizowane przepisy Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, które zwiększyły uprawnienia osób kierowanych bez ich zgody do domów pomocy społecznej. Dzięki nim osoby te poddawane są okresowym badaniom stanu zdrowia psychicznego w zakresie uzasadniającym ich pobyt w tych miejscach. A badania przeprowadza się co najmniej raz na pół roku.

Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, że umieszczenie osoby w domu pomocy społecznej wyłącznie na podstawie zgody opiekuna narusza art. 5 ust. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka czyli prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego.

Dlatego zgoda na pobyt w domu pomocy społecznej czy innym ośrodku opiekuńczym jest niezmiernie ważna. 

Bo każdy człowiek, na każdym etapie życia, niezależnie od wieku, stanu zdrowia czy sprawności ma prawo do godnego życia, szacunku i szanowania jego woli. A prawa osób umieszczanych w domach pomocy społecznej i ośrodkach opiekuńczych powinny być należycie chronione.