Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Do Biura Rzecznika wpływa wiele wniosków, w których podnoszony jest problem nierozpoznania w ustawowym terminie skarg obywateli złożonych do organów stanowiących gmin czy miast. Wnioskodawcy skarżą się nie tylko na przewlekłość postępowania skargowego, czy wręcz bezczynność organów właściwych do załatwienia skargi, ale wskazują także na brak skutecznych środków prawnych mających na celu przeciwdziałanie tego rodzaju nieprawidłowościom. Praktyka pokazuje, że samorządowe kolegia odwoławcze odmawiają merytorycznego rozpoznania zażalenia na nierozpatrzenie skargi w ustawowym terminie. Także wojewoda, będący organem nadzoru i kontroli nad przyjmowaniem i załatwianiem skarg na szczeblu jednostek samorządu terytorialnego, faktycznie nie posiada żadnych uprawnień władczych, za pomocą których mógłby wymusić przestrzeganie prawa i doprowadzić do niezwłocznego rozpoznania skargi.

Zdaniem Rzecznika jedynym efektywnym sposobem przeciwdziałania bezczynności ze strony organów właściwych do załatwiania skarg jest wprowadzenie możliwości zainicjowania przez skarżącego kontroli sądowo-administracyjnej procesowych aspektów postępowania skargowego. Obecnie obowiązujące przepisy nie dopuszczają wniesienia skargi do sądu administracyjnego na bezczynność organu, który jest obowiązany do załatwienia skargi powszechnej.

Podkreślić należy, że prawo do skargi jest uprawnieniem konstytucyjnym. Wprowadzenie możliwości wnoszenia skargi do sądu administracyjnego na bezczynność w postępowaniu skargowym będzie stanowić nie tylko realizację konstytucyjnego prawa jednostki do dochodzenia przed sądem naruszonego prawa do skargi, ale przede wszystkim wyposaży skarżących w skuteczny środek walki z bezczynnością organów właściwych do załatwiania skarg. Sądy administracyjne mają bowiem możliwość dyscyplinowania organów, które nie przestrzegają ustawowych terminów załatwiania skarg, wymierzając im z urzędu lub na wniosek skarżących grzywnę. Ponadto, w przypadku niewykonania przez organ orzeczenia sądu zobowiązującego go do załatwienia skargi w określonym terminie, osobie, która poniosła z tego tytułu szkodę, przysługiwać będzie roszczenie o odszkodowanie na zasadach określonych w Kodeksie cywilnym.

Rzecznik zwrócił się do Przewodniczącego z prośbą o rozważenie zasadności przygotowania stosownej zmiany art. 3 § 2 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.