Biuletyn Informacji Publicznej RPO

10 września 2024 r. rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek spotkał się z dyrektorką Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej (FRA) Sirpą Rautio, która przebywa z wizytą w Polsce.

W spotkaniu, które odbyło się w Biurze RPO wzięła udział również naczelniczka Biura Dyrektora FRA Adrianna Bochenek oraz ze strony BRPO - główny koordynator ds. współpracy strategicznej Maciej Grześkowiak i zastępca dyrektora Zespołu do spraw Prezydialnych i Współpracy Międzynarodowej Maciej Kruk.

Głównym tematem rozmowy były aktualne problemy związane z przestrzeganiem praw podstawowych w Polsce. Uczestnicy rozmawiali o działaniach związanych z przywracaniem praworządności i porządku konstytucyjnego w Polsce – zarówno tych podjętych, jak i planowanych.

Poruszono także temat sytuacji w mediach publicznych, w szczególności w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 grudnia 2016 r. Usytuowano tę kwestię w kontekście regulacji unijnych odnoszących się do mediów, podkreślając przy tym wynikający z art. 11 Karty Praw Podstawowych UE obowiązek zapewnienia pluralizmu mediów.

Rozmawiano też o problemach wynikających z rozwoju nowoczesnych technologii oraz wpływie narzędzi sztucznej inteligencji na ochronę praw człowieka. Dyrektorka FRA przedstawiła konkluzje badań dotyczące cyberprzestępczości i mowy nienawiści w Internecie. Rzecznik Wiącek zaprezentował, z jakimi wyzwaniami musi się mierzyć jego urząd w tym zakresie. Wskazał także na niedostatki polskich regulacji odnoszących się do prawa do prywatności i podkreślił konieczność ich dostosowania do standardów konstytucyjnych, europejskich i międzynarodowych. W tym zakresie odwołał się do orzecznictwa ETPC, w szczególności do sprawy Pietrzak, Bychawska-Siniarska i inni przeciwko Polsce (skargi nr 72038/17 i 25237/18).

Poruszono też tematy związane z sytuacją cudzoziemców przebywających lub próbujących się przedostać na terytorium Polski, w szczególności uchodźców wojennych z Ukrainy oraz sytuacji na granicy polsko-białoruskiej. Rzecznik Wiącek zwrócił uwagę na wadliwe podstawy prawne w prawie polskim w tym zakresie, jak również przedstawił wnioski z wizytacji przedstawicieli BRPO na terenach przygranicznych.

Dyrektorka FRA przedstawiła też wnioski płynące z realizowanych przez Agencję badań i projektów dotyczących wspierania krajowych instytucji praw człowieka w monitorowaniu praw podstawowych i praworządności oraz zapobiegania antysemityzmowi.

Agencja Praw Podstawowych (FRA) jest organem UE, którego zadaniem jest gromadzenie i analizowanie informacji dotyczących przestrzegania praw człowieka wymienionych w Karcie Praw Podstawowych. Celem Agencji jest pomoc we wprowadzeniu kultury praw podstawowych w całej UE. FRA współpracuje w tym zakresie z instytucjami UE, państwami członkowskimi, krajowymi instytucjami praw człowieka, organami ds. równości i innymi zainteresowanymi stronami.

Sirpa Rautio jest Dyrektorką Agencji Praw Podstawowych UE od marca 2024 r. Założycielka i pierwsza dyrektor fińskiego Centrum Praw Człowieka, Fińskiej Narodowej Instytucji Praw Człowieka. W latach 2022-2024 przewodnicząca Europejskiej Sieci Instytucji Praw Człowieka (ENNHRI). Pracowała na stanowiskach eksperckich i kierowniczych w organizacjach międzynarodowych, w tym w Banku Światowym, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Radzie Europy, OBWE i UE. Była członkiem zarządu FRA w latach 2015-2020 i przewodniczącą zarządu od 2017 roku. Ma bogate doświadczenie w pracy w środowiskach pokonfliktowych i krajach przechodzących transformację. Jest z wykształcenia prawnikiem, ukończyła Uniwersytet w Turku w Finlandii.