Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatel ukradł kosmetyki wartości 544, 97 zł, za co został skazany z artykułu Kodeksu karnego dotyczącego kradzieży
• Sąd przeoczył jednak, że krótko przed jego wyrokiem weszła w życie zmiana prawa, na której mocy kradzież rzeczy poniżej 800 zł stała się już tylko wykroczeniem a nie przestępstwem
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk złożył do SN kasację na korzyść skazanego

Stan faktyczny

Prokurator Rejonowy oskarżył obywatela o to, że w 2022 r. wraz z inną osobą dokonał kradzieży artykułów kosmetycznych i biżuterii o łącznej wartości 544, 97 zł. Było to wtedy przestępstwo z art. 278 § 1 k.k. 

Do aktu oskarżenia dołączono wniosek o wydanie wyroku skazującego oraz orzeczenie uzgodnionej z oskarżonym kary oraz obowiązku naprawienia szkody.

Wyrokiem z 7 listopada 2023 r. Sąd Rejonowy uznał winę podsądnego.  Na podstawie art. 278 § 1 k.k. wymierzył mu karę 6 miesięcy pozbawienia wolności, orzekł obowiązek naprawienia szkody w całości, poprzez zapłatę solidarnie ze współsprawcą 544, 97 zł na rzecz pokrzywdzonej spółki oraz zasądził od oskarżonego koszty sądowe.

Strony postępowania nie złożyły zapowiedzi apelacji, wobec czego wyrok uzyskał walor prawomocności.

Wniosek kasacji 

Powołując się na art. 521 § 1 k.p.k., zastępca RPO Stanisław Trociuk zaskarżył wyrok na korzyść. Orzeczeniu zarzucił:

• rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 343 § 6 k.p.k. w zw. z art. 335 § 2 zd. 1 k.p.k., polegające na uwzględnieniu wniosku prokuratora o orzeczenie wobec oskarżonego uzgodnionej z nim kary pozbawienia wolności za zarzucony mu występek z art. 278 § 1 k.k., podczas, gdy w dacie wyrokowania czyn ten, z uwagi na wartość mienia będącego przedmiotem zaboru, określonego w opisie czynu (544,97 zł), wyczerpywał jedynie znamiona wykroczenia z art. 119 § 1 k.w.

ZRPO wnosi do Sądu Najwyższego o uchylenie wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania.

Argumenty kasacji 

Zgodnie z art. 335 § 2 zd. 1 k.p.k.: „Prokurator może dołączyć do aktu oskarżenia wniosek o wydanie na posiedzeniu wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kar lub innych środków przewidzianych za zarzucany mu występek, uwzględniających też prawnie chronione interesy pokrzywdzonego, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa i wina oskarżonego nie budzą wątpliwości, oświadczenia dowodowe złożone przez oskarżonego nie są sprzeczne z dokonanymi ustaleniami, a postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte". Artykuł 343 § 6 k.p.k. stanowi zaś, że: „Sąd uwzględniając wniosek, skazuje oskarżonego wyrokiem".

Ze wzajemnego powiązania art. 343 § 6 k.p.k. oraz art. 335 § 2 zd. 1 k.p.k. wynika zatem, że uwzględnienie wniosku prokuratora jest możliwe tylko wówczas, gdy nie będą stały temu na przeszkodzie cele postępowania karnego, a więc również zawarta w zarzucie ocena prawna czynu zabronionego oraz uzgodniona ze sprawcą kara, będą zgodne z przepisami prawa materialnego.

Tymczasem art. 4 pkt 5 ustawy z 7 lipca 2022 r. o zmianie ustawy - Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw zmienił treść art. 119 § 1 Kodeksu wykroczeń.  Otrzymał on brzmienie: „Kto kradnie lub przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą, jeżeli jej wartość nie przekracza 800 złotych, podlega karze aresztu, ograniczenia wolności albo grzywny". Modyfikacja ta weszła w życie 1 października 2023 r.

Tym samym w dacie wyrokowania zarzucony oskarżonemu czyn stanowił jedynie wykroczenie z art. 119 § 1 k.w.

Uwzględnienie wniosku prokuratora w oczywisty sposób nie spełniło zatem celów postępowania, skutkowało bowiem rozstrzygnięciem niemającym oparcia w obowiązujących przepisach materialnoprawnych.

Skoro oskarżonemu przypisano występek i wymierzono karę 6 miesięcy bezwzględnego pozbawienia wolności za czyn w ogóle nie będący podczas orzekania przestępstwem, wpływ uchybienia na treść zapadłego orzeczenia jest oczywisty i nie wymaga szerszego uzasadnienia.

Zaskarżenie wyroku  jest naturalną konsekwencją konieczności ponownego rozpoznania sprawy, zgodnie z obowiązującymi przepisami procesowymi oraz materialnoprawnymi, przez właściwy miejscowo i rzeczowo sąd powszechny.

II.510.49.2024