Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich podjął postępowanie wyjaśniające dotyczące zgromadzeń w Poznaniu w sierpniu 2024 r., podczas których publicznie propagowano hasła i symbole zakazanej prawem ideologii nazizmu oraz nawoływano do nienawiści na tle różnic rasowych
• Skierowano pisma do prezydenta miasta Jacka Jaśkowiaka, Prokuratury Okręgowej w Poznaniu, która miała wszcząć śledztwo w sprawie oraz Komendanta Miejskiego Policji  

Rzecznik - który wykonuje także zadania dotyczące realizacji zasady równego traktowania, w tym monitoruje działania organów ścigania w sprawach przestępstw z nienawiści - podjął postępowanie wyjaśniające dotyczące wydarzeń w Poznaniu.

Z doniesień mediów wynika, że 8 sierpnia 2024 r. grupa mężczyzn przeszła przez ulice miasta mimo utrzymanej przez sąd decyzji o zakazie zgromadzenia. Urząd Miasta miał przyjąć zgłoszenie zgromadzenia, jednak po interwencji mediów zdecydowano o jego zakazie, który utrzymał sąd. Niesiono biało-czerwone flagi z celtyckimi krzyżami, odtwarzano też piosenkę - publicznie propagując hasła zakazanej prawem ideologii nazizmu, w tym nawołując do nienawiści na tle różnic rasowych. 

Według informacji medialnych obecni na miejscu policjanci nie reagowali, wskazując, że zgromadzenie zostało zgłoszone, a uczestnicy "wyrażają swoje poglądy". 

Z kolei 20 sierpnia do Urzędu Miasta na spotkanie z Dyrektorem Gabinetu Prezydenta Poznania przyszło dwóch mężczyzn, którzy mieli biało-czerwone flagi z krzyżami celtyckimi i biało-czerwone opaski na ramię z tymże symbolem. Byli ubrani w koszulki z symbolami kojarzonymi z neonazizmem. W trakcie wizyty interweniowała Straż Miejska, która miała prosić o opuszczenie budynku dziennikarzy dokumentujących wydarzenie.

Prokuratura Okręgowa w Poznaniu miała wszcząć postępowanie w opisanych sprawach.

Ponadto 18 sierpnia 2024 r. na Starym Rynku w Poznaniu umieszczono namiot z banerem jednej z organizacji i krzyżem celtyckim oraz hasłem (cyt.) „Polska bez pedałów". Z głośnika odtwarzano antysemicką piosenkę.  Zachowania te również powinny zostać zbadane pod kątem popełnienia czynu zabronionego.

W piśmie do prezydenta miasta Jacka Jaśkowiaka Marcin Wiącek podkreśla, że wprowadzanie do sfery publicznej postaw motywowanych uprzedzeniami jest niedopuszczalne, a wszelkiego rodzaju nienawistne zachowania powinny spotkać się ze zdecydowaną reakcją właściwych organów. 

Rzecznik zwrócił się do prezydenta o wyjaśnienia ws. działań podejmowanych w celu przeciwdziałania rozpowszechnianiu zakazanych treści i zachowań w przestrzeni publicznej. Pyta też, czy przeprowadzane są regularne szkolenia dla pracowników UM oraz Straży Miejskiej z zakresu równego traktowania, w tym uregulowań dotyczących przestępstw motywowanych uprzedzeniami oraz rozpoznawania nienawistnych, zakazanych prawem treści.

RPO prosi także o wyjaśnienia co do przyjęcia zawiadomienia o zgromadzeniu 18 sierpnia oraz braku wyznaczenia przedstawiciela do udziału w nim. Zgodnie z Prawem o zgromadzeniach organ gminy może wyznaczyć takiego przedstawiciela w każdym przypadku, a jego wyznaczenie jest obowiązkowe, gdy istnieje niebezpieczeństwo naruszenia porządku publicznego w trakcie zgromadzenia.

Do Prokuratury Okręgowej w Poznaniu Biuro RPO zwraca się o informacje o aktualnym stanie postępowań i przeprowadzonych czynnościach, a także o potwierdzenie, czy czynności są prowadzone pod kątem przestępstwa z art. 256 § 1 lub art. 257 Kodeksu karnego.

Komendanta Miejskiego Policji w Poznaniu insp. Roberta Kasprzyka Biuro RPO pyta zaś o działania funkcjonariuszy  w opisanych sprawach, zwłaszcza o wskazanie, czy wszczęto postępowania przygotowawcze, a jeśli tak, to na jakim są etapie. Ponadto prosi o wyjaśnienie, czy przeprowadzane są szkolenia funkcjonariuszy dotyczące identyfikowania i zwalczania przestępstw motywowanych uprzedzeniami.

XI.518.20.2024