Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Osoby niezaszczepione w pełni na COVID-19, które  wracają z krajów spoza strefy Schengen i niebędących członkami EFTA, muszą przejść kwarantannę graniczną
• Na takie rozporządzenia Rady Ministrów skarży się obywatel, wskazując na dyskryminację osób niezaszczepionych
• RPO prosi resort zdrowia o wyjaśnienie takiego zróżnicowania - mimo, że zaszczepienie nie gwarantuje całkowitego zahamowania transmisji koronawirusa
• Wyłączenie z kwarantanny powinno się opierać na kryterium braku podejrzenia o nosicielstwo wirusa lub też dowodów naukowych, że mimo obecności, nie przeniesie się on na innych

W skardze do  Rzecznika Praw Obywatelskich obywatel kwestionuje zgodność z art. 32 ust. 1 Konstytucji (zasada równości) nowelizacji  rozporządzenia Rady Ministrów z 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii. Na jej mocy od 23 czerwca 2021 r. wprowadzono obowiązek kwarantanny (z którego nie zwalnia negatywny wynik testu w kierunku SARS-CoV-2 wykonanego przed przekroczeniem granicy państwowej) dla osób przyjeżdżających do Polski z państw spoza strefy Schengen. Obowiązkiem tym nie objęto osób zaszczepionych przeciw COVID-19 i dzieci do 12. roku życia.

Zdaniem skarżącego wprowadzono swego rodzaju segregację obywateli wracających do kraju spoza strefy Schengen w oparciu o kryterium przyjęcia szczepionki, która prowadzi do dyskryminacji osób niezaszczepionych.

Rzecznik ma świadomość, że konstytucyjna zasada równości nie wyklucza możliwości uznania za zgodne z Konstytucją odmiennego traktowania podmiotów podobnych. Odstępstwo od nakazu równego traktowania podmiotów podobnych jest zatem dopuszczalne, jednak musi być racjonalnie uzasadnione, mieć charakter proporcjonalny oraz pozostawać w związku z innymi wartościami lub zasadami konstytucyjnymi.

Z orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego wynika ponadto, że ciężar dowodu, iż wprowadzone zróżnicowanie podmiotów mających wspólną cechę istotną spełnia te wymogi, spoczywa na organie państwa, który ustanowił zakwestionowany akt,.

Kwarantanna jest odosobnieniem osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych. Jej celem jest prewencja mająca powstrzymać rozprzestrzenianie się zakażeń poprzez odizolowanie od reszty społeczeństwa osób potencjalnie mogących być nosicielami wirusów.

Wyłączenie z kwarantanny określonych kategorii osób powinno być zatem oparte na kryterium braku podejrzenia tych osób o nosicielstwo koronawirusa lub też dowodów naukowych potwierdzających, że mimo obecności w organizmie koronawirusa wirus nie przeniesie się na inne osoby.

Wyniki badań naukowych prowadzą do wniosku, że szczepionki hamują transmisję SARS-CoV-2, ale nie całkowicie. W przypadku szczepionki firmy „Moderna” redukcję transmisji koronowirusa ustalono na 91 proc.; „Pfizer-BioNTech” - od 78  do 91 proc., a firmy „AstraZeneca” - 67 proc. Prowadzi to do wniosku, że zaszczepieni mogą zakażać koronawirusem.

Rzecznik prosi zatem resort zdrowia o wyjaśnienie, z jakich powodów wyłączono osoby zaszczepione przeciwko COVID-19 z obowiązku kwarantanny granicznej i zróżnicowano sytuację prawną osób powracających do kraju z państw nienależących do strefy Schengen - mimo, że zaszczepienie nie gwarantuje całkowitego zahamowania transmisji koronawirusa. Oczekuje także na ustosunkowanie do zarzutów skarżącego dotyczących dyskryminacji osób niezaszczepionych.