Biuletyn Informacji Publicznej RPO

W dniu 19 maja 2023r. odbyło się pierwsze w tym roku posiedzenie Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności. Głównym tematem posiedzenia był problem tzw. „dzikich eksmisji”, to znaczy podejmowania działań przez osoby do tego nieuprawnione (niebędące komornikiem) i bez podstawy prawnej (bez orzeczenia sądowego stwierdzającego obowiązek opróżnienia mieszkania), celem przymuszenia lokatora lub inną osobę do opuszczenia zajmowanego mieszkania.

Problem "dzikich eksmisji"

W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele Komitetu Obrony Lokatorów, którzy opisali, jak wygląda „dzika eksmisja” w praktyce, ilustrując swój przekaz filmami, nagranymi podczas tego typu zdarzeń w Warszawie. Według nich, funkcjonariusze Policji nie podejmują skutecznej interwencji w trakcie „dzikich eksmisji”. Celem takiej interwencji powinna być obrona osób, których posiadanie mieszkania zostaje bezprawnie naruszone, nierzadko z użyciem siły i stworzenia zagrożenia dla zdrowia mieszkańców lokalu. Funkcjonariusze Policji nie znają przepisów dotyczących ochrony praw lokatorów, w szczególności przepisów dotyczących ochrony posiadania i nie kwalifikują napaści na mieszkanie, jako czynu karalnego, a w efekcie podejmowane przez nich starania do załagodzenia sytuacji są nieskuteczne.

Obecny na posiedzeniu Nadkomisarz Piotr Bąk z Komendy Stołecznej Policji przedstawił obowiązki funkcjonariuszy Policji, wezwanych celem interwencji w tego typu sprawach. Powołał się na Zarządzenie nr 768 Komendanta Głównego Policji z 14.08.2007r. w sprawie form i metod wykonywania zadań przez policjantów pełniących służbę patrolową oraz na okólnik Biura Prawnego Wydziału Prewencji Komendy Głównej Policji z 2019r., który objaśnia prawne podstawy relacji pomiędzy wynajmującym./właścicielem mieszkania a lokatorem/ inna osobą zajmującą mieszkanie. Podkreślił, że Policjanci Garnizonu Stołecznego zostali zapoznani z ww. okólnikiem i powinni postępować zgodnie z zawartymi tam zasadami. Zobowiązał się jednocześnie do spowodowania ponownego zapoznania z okólnikiem Policjantów z Garnizonu Stołecznego.

Przedstawicielka BRPO krótko zarysowała również istotę działania różnego rodzaju „firm windykacyjnych”, które poruszając się na granicy prawa, odpłatnie, na zlecenie właściciela, podejmują działania celem zmuszenia lokatorów do opuszczenia mieszkania.

Komisja po dyskusji uznała za potrzebne dalsze prowadzenie ww. tematu, w związku z czym ustalono, że Biuro RPO uzyska z Komendy Głównej Policji ww. okólnik z 2019r. celem dokonania przez Komisję analizy jego zapisów i zaopiniowania potrzeby ewentualnych zmian, tak aby funkcjonariusze w służbie patrolowej mogli bardziej efektywnie podejmować interwencje w przypadku „dzikich eksmisji”. Ponadto – w oparciu o skargi wpływające do BRPO - konieczne jest zbadanie działalności „firm windykacyjnych” i reakcji organów ścigania w tego typu sprawach.

O programie „Pokonać bezdomność. Program pomocy osobom bezdomnym”

Ponadto, na posiedzeniu omówiony został problem konieczności zwiększenia środków budżetowych przeznaczanych na roczną alokację w ramach Programu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej „Pokonać bezdomność. Program pomocy osobom bezdomnym” oraz wprowadzenia zmian w tymże Programie, które umożliwiałyby prowadzenie zadań wieloletnich. Wobec braku jednoznacznego stanowiska Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej w tych kwestiach, RPO uznał za zasadne włączenie się w dyskusję i skierowanie wystąpienia w tej sprawie do Ministerstwa.

Podczas posiedzenia odbyła się również dyskusja na temat możliwych rozwiązań celem zapewnienia wsparcia mieszkaniowego dla ofiar przemocy domowej. Zgodnie stwierdzono, że zagadnienie to powinno być tematem dalszych analiz ze strony Komisji, w oparciu m.in. o dane statystyczne dotyczące orzekania przez sądu o nakazie opuszczenia mieszkania przez sprawce przemocy i stosowania tego typu nakazów przez funkcjonariuszy Policji w trakcie interwencji.