Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Projekt noweli ustawy o Policji może ograniczyć działanie służb kontrterrorystycznych wyłącznie do stanu wyższej konieczności - wskazuje RPO
• Może to oznaczać, że większe możliwości działania od policjanta-antyterrorysty będzie miał dzielnicowy ścigający złodzieja
• Rzecznik wystąpił w tej sprawie do przewodniczącego sejmowej komisji spraw wewnętrznych, która pracuje nad nowelą

Podczas analizy rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw (druk 2828) Rzecznik powziął wątpliwość  co  do zgodności projektowanych przepisów z obowiązującymi normami.

W ocenie RPO zapis projektu może ograniczyć działanie służb kontrterrorystycznych wyłącznie  do stanu wyższej konieczności. Z uzasadnienia projektu wynika, że przewiduje on  możliwość odstąpienia od przestrzegania przepisów i zasad bezpieczeństwa  i higieny służby - z zachowaniem wszelkich dostępnych w danych warunkach zabezpieczeń - jeżeli w czasie zadań służbowych, w okolicznościach uzasadnionych stanem wyższej konieczności, policjant służby kontrterrorystycznej stwierdzi, że istnieje prawdopodobieństwo uratowania życia ludzkiego lub usunięcia zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa. Przepis ten pozwoli na wykorzystanie wszelkich środków w celu ratowania życia przez policjantów służby kontrterrorystycznej.

Podobne rozwiązanie już funkcjonuje w ustawach o Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służbie Wywiadu Wojskowego.

Tymczasem obowiązująca ustawa z 6 kwietnia 1990 r. o Policji zawiera już wyłączenie art. 210 Kodeksu pracy, umożliwiającego powstrzymanie się od świadczenia pracy w warunkach bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub życia w stosunku do policjantów, wykonujących zadania dotyczące:

• ochrony życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami naruszającymi te dobra;
• ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym zapewnienie spokoju w miejscach publicznych oraz w środkach publicznego transportu i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach przeznaczonych do powszechnego korzystania;
• inicjowania i organizowania działań mających na celu zapobieganie popełnianiu przestępstw i wykroczeń oraz zjawiskom kryminogennym i współdziałanie w tym zakresie z organami państwowymi, samorządowymi
  i organizacjami społecznymi;
• prowadzenia działań kontrterrorystycznych w rozumieniu ustawy z 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych;
• wykrywania przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców;
• kontroli przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych związanych z działalnością publiczną lub obowiązujących w miejscach publicznych.

Inaczej mówiąc, już na gruncie obowiązującej ustawy o Policji, przepisy BHP nie są stosowane do policjanta realizującego zadania kontrterrorystyczne. Wprowadzenie projektowanego przepisu w aktualnym kształcie może doprowadzić do zawężenia możliwości działania służby kontrterrorystycznej do stanu wyższej konieczności -  uważa Rzecznik.

W pragmatykach służb specjalnych przepis taki umożliwia skutecznie działanie funkcjonariuszy w warunkach innych niż wykonywanie ustawowych zadań -  jeżeli uzasadnione jest to stanem wyższej konieczności.  W projektowanym przepisie wyraźnie odsyła się jednak do prowadzenia działań kontrterrorystycznych, co w ocenie RPO zawęża zakres jego normowania. W praktyce może to oznaczać, że większe możliwości działania od policjanta-antyterrorysty będzie miał dzielnicowy ścigający złodzieja.

WZF.7044.15.2018