Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Obywatel na wózku nie został wpuszczony do Sejmu, mimo że miał przepustkę na spotkanie z jedną z posłanek
• Od Straży Marszałkowskiej usłyszał, że wózek rzekomo stwarzałby zagrożenie bezpieczeństwa osób w Sejmie
• Rzecznik Praw Obywatelskich prosi komendanta Straży o wyjaśnienia, w tym o podanie podstawy prawnej tej decyzji 
• AKTUALIZACJA: Wskazana osoba nie miała jednorazowej karty wstępu uprawniającej do wejścia na teren Kancelarii Sejmu - odpowiada Komendant Straży Marszałkowskiej 
• AKTUALIZACJA2: Odpowiedź Komendanta nie jest satysfakcjonująca, dlatego RPO zwraca się do szefowej Kancelarii Sejmu RP Agnieszki Kaczmarskiej o dalsze wyjaśnienia
• AKTUALIZACJA3: Komendant Straży Marszałkowskiej kierował się ograniczeniem, które dotyczyło wszystkich osób ubiegających się o wstęp do Sejmu w czasie nielegalnego protestu osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów -  odpisała szefowa Kancelarii Sejmu

Do RPO zwrócił się obywatel, który 9 marca 2023 r. nie został wpuszczony przez Straż Marszałkowską do Sejmu, mimo że miał przepustkę na spotkanie z jedną z posłanek.

Jak twierdzi wnioskodawca, jedynym powodem podanym przez Straż Marszałkowską był fakt, że jest osobą z niepełnosprawnością, poruszającą się na wózku. To zaś miało rzekomo stwarzać zagrożenie bezpieczeństwa osób w Sejmie, czy też stanowić zagrożenie dla prawidłowej ochrony.

W odczuciu obywatela uzasadnienie odmowy wpuszczenia do Sejmu świadczy o dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność.

Zastępca rzecznika praw obywatelskich Stanisław Trociuk prosi komendanta SM Michała Sadonia o wyjaśnienia, zwłaszcza  o odpowiedź na pytanie, z jakich powodów obywatel poruszający się na wózku inwalidzkim nie został wpuszczony do Sejmu. Zwraca się również o podanie podstawy prawnej tej decyzji.

Odpowiedź Komendanta Straży Marszałkowskiej

W odpowiedzi na pismo Rzecznika komendant Straży Marszałkowskiej podinsp. Michał Sadoń informuje, że wskazana w wystąpieniu Rzecznika osoba nie miała jednorazowej karty wstępu uprawniającej do wejścia na teren Kancelarii Sejmu.

Wyjaśnia, że posłanka Kamila Gasiuk-Pihowicz, która zgłosiła swojego gościa do wejścia do budynków Kancelarii Sejmu (Hol Główny, Galeria Sejmowa, Korytarz Marszałkowski. Nowy Dom Poselski. Senat, pomieszczenia klubowe), została dwukrotnie poinformowana, że w związku z trwającym na terenie Sejmu nielegalnym protestem spotkanie z nim może odbyć się wyłącznie w Nowym Domu Poselskim lub w budynku „U”, który posiada udogodnienia dla osób niepełnosprawnych. Pani poseł kategorycznie odmówiła skorzystania z zaproponowanego rozwiązania.

Komendant wskazuje, że spotkanie nie miało na celu zapewnienia ciągłości prac parlamentarnych, jak zostało podane w zgłoszeniu, a jedynie miało mieć charakter spotkania prywatnego w celu rozwiązania problemów prawnych tej osoby, co potwierdziła w rozmowie pani poseł. Tym samym zaproponowana forma wejścia gościa pani poseł była jak najbardziej adekwatna do zaistniałej sytuacji.

W związku z powyższym, mając na względzie konieczność zachowania spokoju i porządku oraz zapewnienie bezpieczeństwa Sejmu i Senatu odmówiono zainteresowanemu wydania jednorazowej karty wstępu. Podstawę prawną takiej odmowy stanowiły przepisy art. 2 ust. 1 pkt 1, 2 i 5 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. o Straży Marszałkowskiej (Dz. U. z 2022 r. poz. 1727, z późn. zm.) w związku z § 20 zarządzenia nr 1 Marszałka Sejmu z dnia 9 stycznia 2008 r. w sprawie wstępu do budynków pozostających w zarządzie Kancelarii Sejmu oraz wstępu i wjazdu na tereny pozostające w zarządzie Kancelarii Sejmu (z późn. zm.).

Kolejne pismo RPO

W ocenie RPO odpowiedź Komendanta Straży Marszałkowskiej nie jest satysfakcjonująca, dlatego zwraca się do szefowej Kancelarii Sejmu RP Agnieszki Kaczmarskiej o dalsze wyjaśnienia.

Przede wszystkim należy wskazać, że z pisma nie można się dowiedzieć, dlaczego Straż Marszałkowska założyła, że obecność pana (…) w Sejmie zagrażałaby zachowaniu spokoju i porządku oraz uniemożliwiałaby zapewnienie bezpieczeństwa Sejmu i Senatu. Z całą pewnością powodem usprawiedliwiającym przyjęcie takiego założenia nie może być okoliczność, że porusza się na wózku. W Sejmie trwał zaś wtedy  protest osób z niepełnosprawnościami.

Tego rodzaju założenie świadczyłoby bowiem o stosowaniu przez Straż Marszałkowską kryterium dyskryminującego przy wpuszczaniu obywateli do budynku Sejmu, podczas gdy art. 32 ust. 2 Konstytucji RP zabrania jednoznacznie dyskryminacji w życiu politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Ponadto pan (…) zapewnił we wniosku do RPO, że intencją jego spotkania z posłanką była rozmowa nt. konieczności zmian w prawie. W tym kontekście należy zwrócić uwagę na art. 21 ust. 1 ustawy  o wykonywaniu mandatu posła i senatora: „Posłowie i senatorowie przyjmują opinie, postulaty, wnioski wyborców oraz ich organizacji i biorą je pod uwagę w swej działalności parlamentarnej". Ustawodawca przewidział tu uprawnienie obywateli do zgłaszania parlamentarzystom opinii, postulatów i wniosków.

Z perspektywy RPO pozostaje całkowicie niejasne, jak  rozmowa osoby na wózku z posłanką miałaby zagrażać zachowaniu spokoju i porządku oraz uniemożliwiać zapewnienie bezpieczeństwa.

Odpowiedź Agnieszki Kaczmarskiej, szefowej Kancelarii Sejmu RP

W odpowiedzi na pismo z 9 czerwca 2023 r., znak VII.6060.29.2023.MP, uprzejmie informuję, że wyjaśnienia złożone przez Komendanta Straży Marszałkowskiej w piśmie z dnia 6 kwietnia 2023 r. przedstawiają rzeczywisty obraz przyczyn odmowy wydania w dniu 9 marca 2023 r. jednorazowej karty wstępu do Sejmu panu (....), a zarzut o dyskryminowaniu osób z niepełnosprawnościami przez Straż Marszałkowską jest bezpodstawny.

Należy jeszcze raz podkreślić, że ze względu na trwający w Sejmie nielegalny protest osób z niepełnosprawnościami oraz ich opiekunów, w celu niedopuszczenia do jego eskalacji, oraz zapewnienia spokoju i porządku na terenie Sejmu, Straż Marszałkowska ograniczyła swobodne poruszanie się obywateli, w miejscu protestu, to znaczy w Holu Głównym, Galerii Sejmowej oraz Korytarzu Marszałkowskim. Odwołane zostały wszystkie zaplanowane wizyty grup wycieczkowych osób dorosłych, niezwiązane z pracami Sejmu, wszystkie konferencje i spotkania organizowane przez posłów w tym budynku.

Mając powyższe na względzie Komendant Straży Marszałkowskiej zaproponował pani poseł Kamili Gasiuk-Pihowicz, by spotkanie z panem (...) odbyło się w Nowym Domu Poselskim lub w budynku „U", które posiadają udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami i które to obiekty również znajdują się na terenie Sejmu. Intencją Komendanta Straży Marszałkowskiej nie było zatem utrudnianie wykonywania mandatu pani poseł, ale umożliwienie jej spotkania, które mogło służyć przyjęciu opinii czy wniosku wyborcy w ramach działalności parlamentarnej. Kategoryczna odmowa pani poseł skorzystania z zaproponowanego rozwiązania może świadczyć o tym, że cel uzyskania karty wstępu do Sejmu przez pana (...) był inny niż spotkanie, podczas którego miał on przekazać pani poseł propozycje „przeprowadzenia zmian w prawie".

Komendant Straży Marszałkowskiej, odmawiając panu (...) wydania jednorazowej karty wstępu do Sejmu, kierował się ograniczeniem, które dotyczyło wszystkich osób ubiegających się w czasie trwania protestu o wstęp do budynków sejmowych i które było brane pod uwagę w każdym przypadku rozpatrywania wniosku o wydanie karty wstępu.

Przyczyny odmowy - względy zachowania spokoju i porządku oraz zapewnienia bezpieczeństwa Sejmu i Senatu - podyktowane były nadzwyczajną sytuacją, w jakiej znalazła się Kancelaria Sejmu jako administrator obiektu, w którym odbywała się akcja protestacyjna osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Skorzystanie przez Komendanta Straży Marszałkowskiej z uprawnienia przewidzianego w § 20 ust. 1 zarządzenia nr 1 Marszałka Sejmu z dnia 9 stycznia 2008 r. w sprawie wstępu do budynków pozostających w zarządzie Kancelarii Sejmu oraz wstępu i wjazdu na tereny pozostające w zarządzie Kancelarii Sejmu (z późn. zm.), przewidującego w uzasadnionych przypadkach możliwość odmowy wydania m. in. jednorazowej karty wstępu ze względów na konieczność zachowania spokoju i porządku oraz zapewnienia bezpieczeństwa Sejmu i Senatu, było uzasadnione i potrzebne. Należy podkreślić, że na Komendancie Straży Marszałkowskiej jako kierującym formacją mającą zapewnić ochronę Sejmu i Senatu spoczywa ustawowy obowiązek podejmowania czynności służących tej ochronie (art. 2 ust. 1 pkt 1-3 ustawy z dnia 26 stycznia 2018 r. o Straży Marszałkowskiej).

Mając powyższe na uwadze nie można uznać, że Komendant Straży Marszałkowskiej zastosował przy odmowie wydania karty wstępu do Sejmu kryterium dyskryminujące i tym samym dopuścił się naruszenia art. 32 ust. 2 Konstytucji RP. Działał on zgodnie z przepisami prawa, mając na względzie spoczywający na nim obowiązek zapewnienia ochrony terenów i obiektów sejmowych oraz bezpieczeństwa osób przebywających na tych terenach i w obiektach, jak również prawidłowego i sprawnego funkcjonowania Sejmu w nadzwyczajnej sytuacji.

Wyrażam nadzieję, że powyższe pismo przyczyni się do pełniejszego wyjaśnienia względów, jakimi był zmuszony kierować się Komendant Straży Marszałkowskiej przy rozpatrywaniu wniosku z 9 marca 2023 r. o wydanie jednorazowej karty wstępu dla gościa pani poseł Kamili Gasiuk-Pihowicz.

VII.6060.29.2023