Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• System Ewidencji Wjazdów do Polski automatycznie wydłużył izolację trojga dzieci z 10 do 15 dni po wprowadzeniu informacji o dodatnich wynikach ich powtórnych testów  
• Zgodnie zaś z przepisami izolacja kończy się po 10 dniach od daty pierwszego dodatniego wyniku testu - chyba że przedłuży ją lekarz POZ 
• Dodatkowe testy pacjentów w izolacji, które mogą dać wynik pozytywny, nie powinny przekładać się na automatyczne wydłużenie izolacji
• Inaczej osoba, której izolację bezprawnie wydłużono, musi zwracać się do sanepidu o korektę w systemie EWP. A to i tak nie gwarantuje zakończenia izolacji w terminie
• AKTUALIZACJA: System zmodyfikowano w ten sposób, że mimo pozytywnego testu na COVID-19 w trakcie izolacji domowej, nie będzie już ona automatycznie wydłużana - zapewniło Ministerstwo Zdrowia.

Rzecznik Praw Obywatelskich wnosi do Ministerstwa Zdrowia o zmianę algorytmu stosowanego przy wprowadzaniu informacji do systemu EWP tak, aby wyeliminować przypadki niezgodnego z prawem  przedłużania izolacji domowej.

Nieprawidłowości w działaniu systemu teleinformatycznego EWP

RPO poskarżyła się kobieta, której trojgu dzieciom przedłużono izolację w związku z wirusem SARS-CoV-2. Rzecznik - badając tę sprawę - stwierdził nieprawidłowości w działaniu systemu EWP. 

Z wyjaśnień sanepidu wynika, że gdy w trakcie izolacji domowej lekarz podstawowej opieki zdrowotnej zlecił wykonanie dodatkowych testów diagnostycznych w kierunku wirusa SARS-CoV-2 - które potwierdziły obecność wirusa u badanych - to system automatycznie wydłuża izolację ponad jej maksymalny okres określony przepisami prawa. 

W badanej sprawie pierwotny okres izolacji dzieci spowodowanej potwierdzonym zakażeniem wirusem SARS-CoV-2 wynosił 10 dni. Był zatem zgodny z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 25 lutego 2021 r. w sprawie chorób zakaźnych powodujących powstanie obowiązku hospitalizacji, izolacji lub izolacji w warunkach domowych oraz obowiązku kwarantanny lub nadzoru epidemiologicznego.

Według niego izolacja kończy się po 10 dniach od daty uzyskania pierwszego dodatniego wyniku testu  w przypadku pacjenta bez objawów klinicznych - chyba że lekarz POZ, który udzielił teleporady lub porady w warunkach domowych nie wcześniej niż w ósmej dobie odbywania tej izolacji, przedłuży okres jej trwania.  Wprowadzenie do systemu EWP informacji o dodatnich wynikach powtórnych testów diagnostycznych przeprowadzonych u dzieci spowodowało automatyczne wydłużenie okresu ich izolacji do 15 dni. 

Tymczasem z rozporządzenia MZ nie wynika, aby pozytywny wynik powtórnego testu wykonanego w trakcie izolacji, stanowił podstawę wydłużenia okresu izolacji. Przedłużenie izolacji domowej może nastąpić wyłącznie na podstawie decyzji lekarza POZ lub decyzji państwowego powiatowego inspektora sanitarnego -  ale jedynie w przypadku narażenia na zakażenie wirusem SARS-CoV-2 o nieustalonej charakterystyce epidemiologicznej lub klinicznej albo podwyższonej zaraźliwości lub zjadliwości w stosunku do wariantu dominującego w danym okresie na terytorium RP.

Automatyczne przedłużanie przez system EWP okresu izolacji - którego powodem jest otrzymanie przez osobę w izolacji drugiego dodatniego wyniku testu w kierunku SARS-CoV-2 - nie znajduje umocowania w obowiązujących przepisach prawa. Stanowi to bezpodstawne ograniczenie gwarantowanej przez Konstytucję wolności osobistej obywateli i swobody poruszania się po terytorium RP (art. 41 oraz art. 52 Konstytucji). Rzecznik spytał o sprawę dyrektora Centrum e-Zdrowia.

Odpowiedź Centrum e-Zdrowia

Dyrektor wyjaśnił, że wydłużenie izolacji dzieci było spowodowane niestandardowym postępowaniem lekarza POZ, który zlecił dodatkowe testy. Okres wydłużonej przez system EWP ich izolacji został zaś skrócony przez pracownika sanepidu. 

Dyrektor poinformował ponadto, że „algorytm nakładania kwarantanny w systemie EWP został zaimplementowany zgodnie z wymaganiami właściciela biznesowego. Wszelkie zmiany w systemie EWP są implementowane na wniosek właściciela biznesowego zgodnie z jego wymaganiami”. 

RPO: wyeliminować niezgodne z prawem przedłużanie izolacji

W opinii RPO zlecania przez lekarza dodatkowych testów u osób w izolacji nie można uznać za „niestandardowe postępowanie”. Rozporządzenie MZ głosi bowiem, że w przypadkach uzasadnionych klinicznie zakończenie izolacji następuje po uzyskaniu dwukrotnie ujemnego wyniku testu próbek pobranych w odstępach co najmniej 24-godzinnych - niezależnie od liczby dni, które upłynęły od ostatniego dodatniego wyniku testu i od rodzaju objawów klinicznych. 

System EWP powinien zatem uwzględniać sytuacje, gdy pacjentom w izolacji wykonywane są dodatkowe testy diagnostyczne, które mogą dać wynik pozytywny. To jednak nie powinno przekładać się na automatyczne wydłużenie okresu izolacji. 

W przeciwnym przypadku osoba, której izolację bezprawnie wydłużono, musi zwracać się do sanepidu o korektę w systemie EWP. Jak pokazuje cała sprawa, i tak nie gwarantuje to, że izolacja zakończy się w określonym przez prawo terminie. 

A informacja dyrektora Centrum e-Zdrowia dotycząca algorytmu, według którego w systemie EWP określany jest okres izolacji, jest niejasna Nie pozwala na ustalenie, jaki podmiot decyduje o zastosowaniu tego algorytmu oraz dokonuje ewentualnych zmian.

Posłużenie się przez dyrektora Centrum e-Zdrowia tajemniczym zwrotem „właściciel biznesowy” sugeruje, że decyzje określające zasady zamieszczania w systemie EWP informacji dotyczących obowiązku izolacji podejmuje jakiś podmiot prywatny (np. dostawca oprogramowania), a nie Minister Zdrowia, który polecił Centrum e-Zdrowia utworzyć system EWP i jest administratorem jego danych. 

Dlatego Biuro RPO zwraca się do Piotra Węcławika, dyrektora Dyrektor Departamentu Innowacji MZ, o działania w celu zmiany algorytmu stosowanego przy wprowadzaniu do systemu EWP informacji o czasie izolacji w celu wyeliminowania przypadków niezgodnego z prawem jej przedłużania. 

Odpowiedź MZ 

Mechanizm automatycznego ustalenia terminu izolacji domowej w systemie EWP został w ostatnim czasie zmodyfikowany w ten sposób, że mimo uzyskania przez pacjenta pozytywnego testu na COVID-19 w trakcie trwania izolacji domowej, nie będzie ona automatycznie wydłużana przez system EWP. Tym samym, sytuacja opisana w Pana piśmie nie powinna się już wydarzyć.

Wcześniej, do czasu wdrożenia opisanej powyżej zmiany, z uwagi na brzmienie § 4 ust. 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 6 maja 2021 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii, który stanowi że: „Osoba, u której stwierdzono zakażenie wirusem SARS-CoV-2, od dnia uzyskania pozytywnego wyniku testu diagnostycznego w kierunku SARS-CoV-2, jest poddana obowiązkowej izolacji w warunkach domowych, chyba że osoba ta została
skierowana do izolatorium lub poddana hospitalizacji”, system EWP ustalał termin izolacji domowej automatycznie od dnia uzyskania przez pacjenta testu pozytywnego – niezależnie od tego, w którym momencie dochodziło do wpisania wyniku tego testu do EWP i czy był to pierwszy, czy kolejny test pozytywny.

Tym samym wpisanie testu pozytywnego do EWP w trakcie trwania izolacji domowej automatycznie prowadziło do jej wydłużenia, jednak termin ten mógł zostać skrócony przez pracownika medycznego
udzielającego świadczeń zdrowotnych lub powiatowego inspektora sanitarnego.

Odnosząc się do pytania o znaczenie pojęcia „właściciel biznesowy” w kontekście systemów informatycznych obsługiwanych przez Centrum e-Zdrowia, wyjaśniam, że zgodnie z nomenklaturą metodyki zarządzania projektami właścicielem biznesowym jest podmiot, który zleca wykonanie zadania, określa jego cele oraz monitoruje i nadzoruje sposób wykonania zadania. Nie budzi zatem wątpliwości, że takim właścicielem biznesowym systemu EWP jest Minister Zdrowia. Organ ten jest jednocześnie 
administratorem danych osobowych w systemie. W takim to właśnie znaczeniu została użyta nazwa „właściciela biznesowego” w piśmie Centrum e-Zdrowia skierowanym do Państwa.

Tym samym nie są uzasadnione obawy, że podmiot prywatny, np. dostawca oprogramowania dla systemu EWP, może decydować o sposobie i terminach nakładania izolacji domowej na pacjentów. Szczegółowe zasady dotyczące nakładania izolacji i kwarantanny są regulowane przepisami powszechnie obowiązującymi, a systemy informatyczne jedynie wspomagają podejmowane decyzji przez uprawnione do tego organy państwowe - odpisał dyr. Piotr Węcławik.

V.7018.968.2021