Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Przepisy przewidujące możliwość odroczenia aplikacji adwokackiej lub radcowskiej, w związku z urodzeniem dziecka, dyskryminują ojców. Aplikację może bowiem odroczyć matka nowo narodzonego dziecka, ale ojciec już nie 
• Tymczasem zarówno macierzyństwo, jak i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej (art. 18 Konstytucji RP). Mężczyzna ma równe obowiązki rodzicielskie wobec nowo narodzonego dziecka i powinien wspierać swoją partnerkę
• RPO prosi Ministra Sprawiedliwości o rozważenie zmian w prawie o adwokaturze i ustawie o radcach prawnych
• AKTUALIZACJA: Ministerstwo Sprawiedliwości w pełni podziela argumentację, przemawiającą za umożliwieniem ojcom dzieci wydłużenia terminu przystąpienia do egzaminu adwokackiego/radcowskiego z uwagi na urodzenie lub planowany poród dziecka – odpisał wiceminister Marcin Warchoł i poinformował, że resort niezwłocznie podejmie prace legislacyjne nad zmianą przepisów prawa
• AKTUALIZACJA: Teraz Marcin Wiącek pisze w tej sprawie do  ministra sprawiedliwości Adama Bodnara

Do Rzecznika Praw Obywatelskich wpłynęła skarga dotycząca przepisów ustawy Prawo o adwokaturze (art. 79) i ustawy o radcach prawnych (37[1]), które przewidują możliwość odraczania aplikacji matce nowo narodzonego dziecka.

Skarżący wskazuje, że przepisy te umożliwiają aplikantce odroczenie aplikacji, jeśli w ciągu ostatniego roku urodziła dziecko. Ma to zapewnić matce spokojny czas w celu sprawowania opieki nad nowo narodzonym dzieckiem. Zdaniem skarżącego brzmienie tych przepisów dyskryminuje jednak ojców, którzy również mogą opiekować się takim dzieckiem.

W wystąpieniu do Ministra Sprawiedliwości RPO przypomina, że stosownie do art. 18 Konstytucji RP macierzyństwo i rodzicielstwo znajdują się pod ochroną i opieką Rzeczypospolitej Polskiej. 
Macierzyństwo oznacza szczególną więź matki i dziecka, wynikającą przede wszystkim z biologicznych uwarunkowań organizmu kobiety. Obejmuje ono również okres ciąży. Trwa więc zarówno przed, jak i po urodzeniu dziecka.

Rodzicielstwo, jako określenie konstytucyjne, zostało wprowadzone do art. 18 Konstytucji RP przede wszystkim dlatego, by nie nastąpiło konstytucyjne pominięcie roli ojca. Rodzicielstwo odnosi się więc zarówno do matki, jak i do ojca. Jest to szczególne uzupełnienie i rozwinięcie innych norm konstytucyjnych dotyczących równego traktowania (art. 32 Konstytucji RP oraz art. 33 Konstytucji RP).

Zdaniem RPO, ustawodawca niesłusznie pominął w przepisach Prawa o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych prawa ojca. Mężczyzna powinien mieć również możliwość wydłużenia terminu przystąpienia do egzaminu z uwagi na urodzenie dziecka lub planowany poród matki jego dziecka, gdyż ma równe obowiązki rodzicielskie wobec niego. W tym szczególnym czasie powinien również wspierać swoją partnerkę.

W związku z tym RPO Marcin Wiącek występuje do ministra sprawiedliwości Zbigniewa Ziobry z prośbą o odniesienie się do problemu i rozważenie zainicjowana zmiany przepisów w tym zakresie.

Ministerstwo Sprawiedliwości zapowiada zmianę przepisów

W odpowiedzi na wystąpienie Rzecznika wiceminister sprawiedliwości Marcin Warchoł informuje, że Ministerstwo Sprawiedliwości w pełni podziela argumentację zawartą w piśmie RPO, przemawiającą za koniecznością rozszerzenie brzmienia art. 79a pkt 3 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze oraz art. 371 pkt 3 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych poprzez umożliwienie ojcom dzieci wydłużenia terminu przystąpienia do egzaminu adwokackiego/radcowskiego z uwagi na urodzenie lub planowany poród dziecka.

W konsekwencji Ministerstwo Sprawiedliwości niezwłocznie podejmie prace legislacyjne nad zmianą ww. przepisów prawa.

Kolejne pismo RPO do MS

Marcin Wiącek informuje, że 23 stycznia 2023 r. skierował do Ministerstwa Sprawiedliwości wystąpienie, w którym wskazywał, że ustawodawca niesłusznie pominął w Prawie o adwokaturze oraz ustawy o radcach prawnych uprawienia ojca. Także mężczyzna powinien mieć możliwość wydłużenia terminu przystąpienia do egzaminu z uwagi na urodzenie dziecka lub planowany poród jego dziecka, gdyż ma równe obowiązki rodzicielskie wobec niego. W tym szczególnym czasie powinien również wspierać swoją partnerkę.

27 kwietnia 2023 r. wpłynęło pismo MS z zapewnieniem, że w pełni podziela argumentację z wystąpienia RPO, przemawiającą za koniecznością rozszerzenia art. 79a pkt 3 Prawa o adwokaturze oraz art. 371 pkt 3 ustawy o radcach prawnych - poprzez umożliwienie ojcom dzieci wydłużenia terminu przystąpienia do egzaminu adwokackiego/radcowskiego z uwagi na urodzenie się lub planowany poród dziecka. Rzecznika zapewniono o woli niezwłocznego podjęcia prac legislacyjnych nad zmianą ww. przepisów prawa.

RPO zwraca się do ministra o podjęcie stosownych działań legislacyjnych.

VII.561.20.2022