Biuletyn Informacji Publicznej RPO

28 czerwca 2022 r. rzecznik praw obywatelskich Marcin Wiącek był gościem programu „Fakty po Faktach” w TVN, w którym rozmawiał z prowadzącą Katarzyną Kolendą-Zaleską o bieżących zagadnieniach dotyczących ochrony praw człowieka w Polsce.

Użycie gazu przez policję wobec protestujących w Inowrocławiu

Marcin Wiącek odniósł się do użycia przez funkcjonariusza Policji gazu wobec protestujących osób w Inowrocławiu. Wskazał, iż RPO wystąpił już w tej sprawie do właściwej prokuratury i jednostki Policji z pytaniem o podstawę podjęcia decyzji o użyciu gazu. Po uzyskaniu tych informacji rzecznik podejmie decyzję o dalszym postępowaniu w sprawie.

– Policja ma prawo do użycia środków przymusu bezpośredniego, natomiast powinno to znajdować szczególne uzasadnienie. Zanim zajmę wyraźne stanowisko w tej sprawie, chciałbym wysłuchać wszystkich jej stron – mówił Marcin Wiącek.

Wypowiedzi osób publicznych na temat osób transpłciowych

– Transpłciowość jest pewną cechą osobistą i chciałbym silnie to podkreślić: to nie jest choroba –powiedział Marcin Wiącek w studiu. – Tożsamość płciowa jest na tyle silnie związana z godnością człowieka, że wymaga ochrony i szacunku.

Rzecznik podkreślił, że wypowiedzi sugerujące, iż transpłciowość jest chorobą, są w jego ocenie niedopuszczalne. Przywołał w związku z tym działania, jakie RPO podejmuje na rzecz położenia osób transpłciowych, np. składane przezeń postulaty dotyczące ulepszenia procedur sądowych dotyczących korekty płci. Obecnie, w wyniku luki prawnej w tym zakresie, osoby pragnące dokonać korekty są zmuszone do pozwania własnych rodziców.

W sprawie uchwał „anty-LGBT” NSA utworzył ważny standard

Rzecznik praw obywatelskich przedstawił również znaczenie zapadłego 28 czerwca 2022 r. wyroku NSA uchylającego samorządowe uchwały „anty-LGBT” dla walki z tego typu dyskryminującymi aktami prawnymi.

– To są fundamentalne orzeczenia. Po raz pierwszy w tej sprawie [funkcjonowania uchwał "anty-LGBT"] wypowiedział się merytorycznie Naczelny Sąd Administracyjny. W tych czterech sprawach wyznaczono standard: NSA w prawomocnym orzeczeniu jednoznacznie stwierdził, że te uchwały prowadziły do naruszenia godności człowieka i zakazu dyskryminacji.

Rzecznik podkreślił, że należy się spodziewać podobnych wyroków NSA w kolejnych sprawach dotyczących uchwał "anty-LGBT". Zapowiedział również, że zapadłe w NSA orzeczenie zostanie przez Biuro RPO przedstawione wszystkim jednostkom samorządu terytorialnego, w których takie uchwały nadal funkcjonują, z żądaniem ich uchylenia.

O zmianie standardu nadawania telewizji naziemnej: w roku wyborczym należy zadbać o jak największy pluralizm mediów

Prowadząca zapytała RPO także o niedawną zmianę standardu nadawania naziemnej telewizji cyfrowej, która pozbawiła ok. 2,5 mln widzów dostępu do kanałów innych, niż te należące do telewizji publicznej. Marcin Wiącek podkreślił swoje zaniepokojenie tą sprawą oraz zapowiedział podjęcie działań. W szczególności zwrócił uwagę na potrzebę zapewnienia pluralizmu mediów w 2023 r. z uwagi na odbywające się w nim wybory.

- Mamy do czynienia z sytuacją, w której prawo dostępu do informacji zostało wobec pewnej grupy ludzi ograniczone. Zamierzam w związku z tym wystąpić do prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej o wyjaśnienie przyczyn znajdujących w ustawie, które przesądziły o takiej decyzji i dlaczego stacjom komercyjnym również nie udzielono takiej możliwości – zapowiedział Marcin Wiącek.

Postępowanie przed ETPCZ w sprawie pushbacków

Zapytany o przyłączenie się przez RPO do postępowania przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka w sprawie pushbacków na granicy Polski i Białorusi (sprawa Amiri i inni p. Polsce, 42120/21), rzecznik przypomniał swoje stanowisko w tej sprawie.

- Od samego początku, kiedy pojawiła się ta instytucja pushbacków w polskim prawie, wyrażałem jednoznaczne stanowisko, że tego typu rozwiązanie jest niedopuszczalne z punktu widzenia Konstytucji i wiążącego Polskę prawa międzynarodowego oraz unijnego. Wydalenie uchodźcy jest dopuszczalne, natomiast powinno występować wyłącznie po indywidualnym rozpatrzeniu każdej sprawy – mówił RPO.