Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Polska wciąż nie ratyfikowała Protokołu fakultatywnego do Konwencji o Prawach Dziecka
• Niemożność kierowania skarg indywidualnych do międzynarodowego organu kontrolnego uprawnionego do reagowania na naruszenia Konwencji - jakim jest Komitet Praw Dziecka - uniemożliwia korzystanie w pełni z praw gwarantowanych w tej umowie międzynarodowej
• RPO wielokrotnie zwracał uwagę na potrzebę narzędzia, dzięki któremu Konwencja będzie realnie egzekwowana. Takim narzędziem jest właśnie zawarta w Protokole procedura składania zawiadomień do Komitetu Praw Dziecka 
• W sprawie ratyfikowania Protokołu Marcin Wiącek zwraca się kolejny raz do Ministra Rodziny Pracy i Polityki Społecznej

Od 2014 r. RPO korespondował w tej sprawie z Ministrem Spraw Zagranicznych oraz Ministrem Rodziny Pracy i Polityki Społecznej. Poparł także petycję organizacji pozarządowych w sprawie ratyfikacji Protokołu, brał udział w posiedzeniach senackiej Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji.

W odpowiedzi na stanowisko RPO z pism z 16 grudnia 2016 r. i 31 marca 2021 r., ówczesna Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej informowała, że Polska nie planuje przystąpienia do tej umowy międzynarodowej. Jak wskazano, „na chwilę obecną jest jeszcze przedwcześnie, aby ocenić funkcjonowanie procedury skarg indywidualnych oraz kierunków interpretacji postanowień konwencji, zwłaszcza z punktu widzenia prawa rodzinnego”. Brak ratyfikacji Protokołu był również argumentowany tym, że „związanie się protokołem mogłoby prowadzić do zakwestionowania przez Komitet praw dziecka zapisów Konstytucji RP oraz podważenia kształtu obowiązującego prawa i realizowanej polityki, odzwierciedlających realne potrzeby, jak też polską kulturę i tradycję”.

Odnosząc się do tych zastrzeżeń, Rzecznik wskazywał na standardy wynikające z Konwencji, przyjmowane również w orzecznictwie sądów powszechnych i administracyjnych, orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego, a także Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W ocenie Rzecznika ratyfikacja Protokołu nie spowoduje zagrożenia dla zasady nadrzędności Konstytucji RP. Dzięki ratyfikacji dziecko stałoby się zaś pełnoprawnym podmiotem praw przewidzianych w Konstytucji RP i Konwencji.

W latach 2014–2015 w sprawie ratyfikacji Protokołu do Ministra Pracy i Polityki Społecznej występował także Rzecznik Praw Dziecka. 

Konieczność ratyfikacji Protokołu zgłaszali sami obywatele, a także organizacje pozarządowe w licznych skargach i petycjach kierowanych do BRPO. Zwracano uwagę na umożliwienie pełnowymiarowego korzystania z praw gwarantowanych przez Konwencję.

Zalecenia w tej sprawie – będące efektem rozpatrzenia trzeciego i czwartego sprawozdania Polski – wydał w stosunku do Polski i sam Komitet Praw Dziecka w 2015 r. Również aktualnie Komitet wskazuje na potrzebę zapewnienia dzieciom dostępu do wymiaru sprawiedliwości i skutecznych środków odwoławczych, który jest niezbędny dla ochrony, promocji i realizacji wszystkich praw dziecka i praw człowieka. 

Do ratyfikacji protokołów dodatkowych do Konwencji wezwał także Parlament Europejski w rezolucji z 26 listopada 2019 r. z okazji 30. rocznicy przyjęcia Konwencji. 

Przywołując doniosłą rolę praw dziecka i ich ochrony – w tym konieczność istnienia skutecznego i odpowiedniego mechanizmu monitorowania i reagowania na zawiadomienia o naruszeniach zobowiązań wynikających z Konwencji, w której tworzeniu Polska odegrała inicjującą i  kluczową rolę – RPO zwrócił się do minister Agnieszki Dziemianowicz-Bąk o aktualne stanowisko w sprawie. Prosi jednocześnie o rozważenie podjęcia działań zmierzających do ratyfikacji Protokołu.

VII.7021.1.2016