Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Ustawa z dnia 3 grudnia 2010 r. o wdrożeniu niektórych przepisów Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania powierza wykonywanie zadań dotyczących realizacji zasady równego traktowania – obok Pełnomocnika Rządu ds. Równego Traktowania - Rzecznikowi Praw Obywatelskich.

Przepisy UE

Trzy dyrektywy równościowe UE – dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca 2000 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne, dyrektywa Rady 2004/113/WE z dnia 13 grudnia 2004 r. wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania mężczyzn i kobiet w zakresie dostępu do towarów i usług oraz dostarczania towarów i usług oraz dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/54/WE z dnia 5 lipca 2006 r. w sprawie wprowadzenia w życie zasady równości szans oraz równego traktowania kobiet i mężczyzn w dziedzinie zatrudnienia i pracy – nakładają na państwa członkowskie, odpowiednio w art. 13, art. 12, art. 20, obowiązek wskazania organu ds. promowania, analizowania i wspierania równego traktowania.

Kompetencje organu ds. promowania, analizowania i wspierania równego traktowania:

• świadczenie niezależnej pomocy ofiarom dyskryminacji we wnoszeniu skarg w sprawach o dyskryminację,
• prowadzenie niezależnych badań dotyczących dyskryminacji,
• publikowanie niezależnych sprawozdań i wydawanie zaleceń na temat problemów związanych z dyskryminacją,
• wymiana dostępnych informacji z właściwymi organami europejskimi, takimi jak Europejski Instytut ds. Równości Płci (ten dodatkowy obowiązek wynika z dyrektywy 2006/54/WE).

Dyrektywy pozostawiły państwom członkowskim swobodę decyzyjną w zakresie pozycji i struktury organizacyjnej takiego organu czy organów. Stanowi się przy tym wprost, że może on stanowić część agencji odpowiedzialnych na szczeblu krajowym za ochronę praw człowieka oraz posiadać przymiot niezależności.

Rzecznik Praw Obywatelskich:

• stoi na straży realizacji zasady równego traktowania,
• pomaga ofiarom dyskryminacji,
• analizuje, monitoruje i wspiera równe traktowanie wszystkich osób,
• prowadzi niezależne badania dotyczące dyskryminacji,
• opracowuje i wydaje niezależne sprawozdania i zalecenia odnośnie do problemów związanych z dyskryminacją,
• współdziała ze stowarzyszeniami, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami w zakresie równego traktowania.

Zgodnie ze swoimi kompetencjami Rzecznik Praw Obywatelskich:

• sprawdza fakty opisane przez osobę skarżącą,
• może zwrócić się z wioskiem o zbadanie sprawy do innego organu kontrolnego jeśli stwierdzi naruszenie zasady równego traktowania,
• występuje do właściwych instytucji o usunięcie naruszenia i następnie monitoruje realizację wydanych zaleceń,
• może żądać wszczęcia postępowania a także wiąć udział w każdym toczącym się już postępowaniu cywilnym lub administracyjnym,
• może żądać wszczęcia postępowania karnego w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu,
• w sprawach pomiędzy podmiotami prywatnymi może wskazać przysługujące danych osobie środki działania,
• nie posiada inicjatywy ustawodawczej, ale może zwrócić się do właściwych oraganów o jej podjęcie bądź o wydanie lub zmianę aktów prawych.