Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Biegli lekarze psychiatrzy rozpoznali u skazanego upośledzenie psychiczne i ostrzegli: „w 100% nie da się wykluczyć zagrożenia dla życia lub zdrowia w trakcie odbywania kary pozbawienia wolności”. Skazany w lutym 2015 r. został jednak doprowadzony do więzienia. Dopiero na wniosek Rzecznika sędzia penitencjarny przyjrzał się bliżej sprawie i zarządził udzielenie przerwy w wykonaniu kary.

To jeden z przykładów podanych przez Rzecznika Praw Obywatelskich w kolejnym wystąpieniu do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, w którym RPO wskazuje na brak stanowiska w sprawie modyfikacji sposobu przeprowadzania rozmów wstępnych z osobami nowoprzybyłymi do jednostki penitencjarnej.

Chodzi o to, by już na wstępie ustalać ewentualne deficyty osadzonego oraz określać procedurę postępowania, jeśli zachodzą uzasadnione wątpliwości co do możliwości jego przebywania w warunkach izolacji penitencjarnej.

Mimo że dyrektorzy jednostek penitencjarnych mają świadomość potrzeby i konieczności informowania sądów penitencjarnych o takiej sytuacji, to z prowadzonych przez Rzecznika działań sprawdzających sytuację osadzonych, u których rozpoznano upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym, nie wynika, by z takiej możliwości korzystano. Kierownicy jednostek penitencjarnych i personel więzienny wyrażają wręcz obawę, że taka interwencja mogłaby być uznana za naruszenie zasady niezawisłości sędziowskiej. Stąd podejmowane czynności koncentrują się wyłącznie na zapewnieniu osadzonym bezpieczeństwa osobistego.

Dr Adam Bodnar wraca uwagę w wystąpieniu na potrzebę opracowania i skierowania specjalnej oferty resocjalizacyjnej, odpowiednio dostosowanej do właściwości psychofizycznych osób z niepełnosprawnością intelektualną lub psychiczną. Aktualny pozostaje także problem odpowiedniego przygotowania kadry więziennej do pracy z osadzonymi ze wskazanymi dysfunkcjami, sygnalizowany przez Rzecznika od dwóch lat. Sygnały samych funkcjonariuszy (zgłaszane podczas wizytacji RPO), pozwalają na stwierdzenie, że zakres szkoleń jest niewystarczający, a metodologia pracy niedostosowana do potrzeb.

IX.517.2.2015