Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Po ukraińskiej stronie granicy studenci tam się uczący - którzy nie są obywatelami ani Ukrainy, ani Polski - mają nie być odprawiani i nieustannie odsyłani na koniec kolejki
• W efekcie od dłuższego czasu czekają oni dniem i nocą na dworze 
• Funkcjonariusze polskiej Straży Granicznej mają zaś wobec takich osób stosować wydłużone procedury wjazdowe 
• Takie niepotwierdzone informacje otrzymuje Rzecznik Praw Obywatelskich
• AKTUALIZACJA: Jeśli cudzoziemiec nie spełnia określonych prawem warunków wjazdu, zostaje poddany szczegółowej kontroli, co może nieznacznie wydłużać czas kontroli – odpowiada MSWiA
• We współpracy z MSZ resort przygotował notę dyplomatyczną do strony ukraińskiej odnoszącą się do aktualnej sytuacji w Ukrainie

Zastępca RPO Stanisław Trociuk zwraca się w tej sprawie do ministra spraw wewnętrznych i administracji Mariusza Kamińskiego.

Rzecznik Praw Obywatelskich otrzymuje informacje dotyczące bardzo trudnej sytuacji studentów kształcących się w Ukrainie, którzy uciekając przed agresją Rosji na Ukrainę chcą dostać się do Polski. Z informacji tych wynika, że na polsko-ukraińskim przejściu granicznym po stronie ukraińskiej studenci nie są odprawiani i nieustannie odsyła się ich na koniec kolejki. 

W konsekwencji studenci, będący obywatelami różnych państw, oczekują na odprawę na dworze dzień i noc od dłuższego czasu, cierpiąc z głodu i zimna. Okoliczności nie wskazują, aby w przewidywalnej przyszłości studenci mogli liczyć na wydostanie się z Ukrainy, co będzie oznaczać kolejne dni koczowania przy granicy. 

Doniesienia o kolejnych osobach udających się w Ukrainie w kierunku polskiej granicy pozwalają przypuszczać, że problem będzie narastał. 

Inne niepotwierdzone sygnały wskazują, że po stronie ukraińskiej ma dochodzić do incydentów o podłożu rasistowskim wobec studentów m. in. z państw Afryki.

Niepotwierdzone są też informacje o stosowaniu przez funkcjonariuszy polskiej Straży Granicznej wydłużonych procedur wjazdowych wobec studentów niebędących obywatelami Polski i Ukrainy.

RPO prosi ministra o podjęcie - w porozumieniu ze stroną ukraińską - działań w celu zapewnienia niezbędnej pomocy osobom oczekującym na przejściach granicznych po stronie ukraińskiej, w tym studentom.

Z uwagi  na niepotwierdzone informacje ws. odmiennego traktowania na przejściach granicznych studentów niebędących obywatelami Polski i Ukrainy, RPO zwraca się o weryfikację tych doniesień i rozważenie kontaktu w tej sprawie ze stroną ukraińską.

Pismo RPO trafi do wiadomości MSZ i  MEiN.

Odpowiedź podsekretarza stanu w MSWiA Bartosza Grodeckiego

W odpowiedzi na pismo z 1 marca 2022 r. dotyczące sytuacji studentów kształcących się w Ukrainie, którzy uciekając przed wojną chcą przedostać się na teren Polski, uprzejmie informuję, że Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji, we współpracy z Ministerstwem Spraw Zagranicznych, przygotowało notę dyplomatyczną do strony ukraińskiej odnoszącą się do aktualnej sytuacji w Ukrainie.

Ponadto dokonano nowelizacji rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 13 marca 2020 r. w sprawie czasowego zawieszenia lub ograniczenia ruchu granicznego na określonych przejściach granicznych. Aktualnie odprawa graniczna na wjazd z Ukrainy do Polski odbywa się na zasadach ogólnych, w oparciu o weryfikację dokumentu podróży, wizy (o ile jest wymagana) oraz celu wjazdu.

W przypadku gdy osoba uciekająca przed konfliktem zbrojnym, nie posiada wymaganych prawem dokumentów umożliwiających wjazd do Polski (np. wizy), Straż Graniczna umożliwia jej wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na okres do 15 dni w trybie szczególnym, z uwagi na względy humanitarne.  W ciągu tego okresu należy zalegalizować swój pobyt w Polsce, np. poprzez ubieganie się o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy. Do czasu ostatecznego rozpatrzenia tego rodzaju wniosku, każdy ma prawo legalnie przebywać w Polsce.

Jednocześnie, zgodnie z art. 15z ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, jeżeli termin do złożenia wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, wypada w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego w związku z zakażeniami wirusem SARS-CoV-2, ulega on przedłużeniu do upływu 30 dnia następującego po dniu odwołania tego ze stanów, który obowiązywał jako ostatni. Pobyt cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w okresie biegu tak przedłużonego terminu uważa się za legalny.

Ponadto każdy uciekający z Ukrainy cudzoziemiec może ubiegać się o udzielenie ochrony międzynarodowej w Polsce.

Niezależnie od powyższego, należy zaznaczyć, że w przypadku gdy cudzoziemiec nie spełnia określonych prawem warunków wjazdu, zostaje poddany szczegółowej kontroli, co może powodować nieznaczne wydłużenie czasu kontroli.

VII.7033.28.2022