Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Na przejściach granicznych z Ukrainą kierowcy TIR-ów czekają na odprawę nawet ponad 100 godzin
• Nie mają oni dostępu do bieżącej wody, nie mogą kupić jedzenia czy zrealizować podstawowych potrzeb fizjologicznych
• Zapotrzebowanie na podstawowe artykuły pierwszej potrzeby przekracza możliwości działających na granicy wolontariuszy
• Rzecznik Praw Obywatelskich prosi Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji o wyjaśnienia i informacje
• AKTUALIZACJA 22.04.2024: Obecną  sytuację na przejściach granicznych z Ukrainą należy uznać za stabilną. Dotychczas nie stwierdzono problemów z przepuszczaniem przez protestujących w rejonie drogowych przejść granicznych pojazdów transportujących pomoc humanitarną lub towary niebezpieczne - odpisało MSWiA 

Do Biura RPO wpływają skargi dotyczące trudnych warunków, w jakich kierowcy samochodów ciężarowych oczekują na przekroczenie granicy pomiędzy Polską i Ukrainą. Jak informuje portal granica.gov.pl w związku z trwającymi protestami rolników czas oczekiwania na odprawę pojazdów ciężarowych jest nadal istotnie wydłużony. Czas oczekiwania na rozpoczęcie odprawy na przejściach granicznych sięga ponad 100 godzin.

Przez tak długi postów do przekroczenia granicy kierowcy doświadczają dodatkowych utrudnień. Osoby czekające na odprawę nie mają możliwości realizacji podstawowych potrzeb fizjologicznych i dostępu do bieżącej wody, nie są także w stanie zakupić jedzenia. Wielu kierowców znajduje się w dużej odległości od najbliższej apteki lub sklepu, mogą być też narażeni na trudne warunki pogodowe.

Z wpływających do Rzecznika skarg wynika, że działania wolontariuszy, którzy zapewniają czekającym na przekroczenie granicy podstawowych artykuły pierwszej potrzeby nie są wystarczające, ponieważ zapotrzebowanie znacznie przekracza dostępne zasoby. Blokada prowadzona na drogach dojazdowych do przejść granicznych utrudnia także dostęp do opieki medycznej w nagłych wypadkach.

W związku z tym Marcin Wiącek pyta ministra spraw wewnętrznych i administracji Marcina Kierwińskiego, czy resort monitoruje na bieżąco sytuację na przejściach granicznych z Ukrainą, a w szczególności czy służby mają polecenie zapewnienia właściwych warunków oraz zaplecza sanitarnego kierowcom oczekującym na przekroczenie granicy. Rzecznik prosi też o przekazanie informacji o dotychczasowych działaniach podjętych w celu zabezpieczenia podstawowych potrzeb osób oczekujących na odprawę.

Jednocześnie, w związku z planem wprowadzenia przejść granicznych z Ukrainą i niektórych odcinków dróg i torów kolejowych na listę infrastruktury krytycznej w celu zabezpieczenia przejazdu do Ukrainy pojazdów transportujących pomoc humanitarną, medyczną, wojskową, RPO prosi o wskazanie, czy przejazd tych pojazdów odbywa się obecnie bez opóźnień.

Odpowiedź Czesława Mroczka, sekretarza stanu w MSWiA

W odpowiedzi na wystąpienie  Pana Rzecznika w sprawie skarg dotyczących trudnych warunków, w jakich kierowcy samochodów ciężarowych oczekują na przekroczenie granicy pomiędzy Polską i Ukrainą na wstępie pragnę zapewnić, że przejścia graniczne z Ukrainą funkcjonują prawidłowo. Należy jednocześnie wskazać, że blokady powstałe na drogach dojazdowych do przejść granicznych mają związek z protestami rolników odbywającymi się także w innych państwach członkowskich Unii Europejskiej (np. w Niemczech, Francji czy Czechach).

Pragnę również poinformować, że dotychczas nie stwierdzono problemów z przepuszczaniem przez protestujących w rejonie drogowych przejść granicznych pojazdów transportujących pomoc humanitarną lub towary niebezpieczne. Działania podejmowane przez funkcjonariuszy Straży Granicznej są skoncentrowane na utrzymaniu porządku publicznego w przejściach granicznych oraz na drogach dojazdowych. Każdy pojazd, który dojeżdża do drogowego przejścia granicznego, jest niezwłocznie kierowany do odprawy granicznej. Ponadto, stosownie do treści § 6 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 lipca 2019 r. w sprawie kontroli granicznej , poza kolejnością dokonuje się kontroli granicznej m.in. środków transportu przewożących towary niebezpieczne oraz pomoc humanitarną.

Niezależnie od powyższego informuję, że stosowne działania przy udziale służb administracji zespolonej i niezespolonej w danym województwie podejmują właściwi miejscowo wojewodowie, w omawianym przypadku Wojewoda Lubelski oraz Wojewoda Podkarpacki.

Wojewoda Podkarpacki w swoim stanowisku  zapewnił, że od listopada 2023 r., czyli od początku rozpoczęcia blokad dróg dojazdowych do przejść granicznych m.in. w Medyce, sytuacja jest na bieżąco monitorowana i są podejmowane stosowne działania pomocowe.

Adekwatnie do zdiagnozowanych potrzeb odbywają się posiedzenia Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego oraz narady robocze, podczas których jest przekazywana informacja o bieżącej sytuacji oraz o działaniach podejmowanych poprzez poszczególne służby, w tym Policję i Straż Graniczną. Podmioty systemu zarządzania kryzysowego oraz zarządcy dróg podjęli działania dotyczące m.in. zabezpieczenia podstawowych potrzeb bytowych i sanitarno¬higienicznych kierowców oczekujących w kolejkach do przejść granicznych.

Dodatkowo Wojewoda Podkarpacki przekazał, że Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (GDDKiA) Oddział w Rzeszowie podejmuje odpowiednie działania polegające m.in. na właściwym wyposażeniu i utrzymaniu Miejsc Obsługi Podróżnych oraz ustawieniu dodatkowych przenośnych punktów sanitarnych w bezpośrednim sąsiedztwie przejść granicznych. W celu zaspokojenia podstawowych potrzeb bytowych kierowców oczekujących w kolejce, prowadzono wśród nich dystrybucję wyżywienia oraz wody pitnej. Wsparcie w powyższym zakresie oferują również lokalne samorządy.

Obszar, na którym funkcjonuje przejście graniczne w Medyce zabezpiecza 6 zespołów ratownictwa medycznego (stacjonujących w Przemyślu, we Fredropolu i w Stubnie). Wymienione zespoły pozostają w stałej gotowości do udzielania świadczeń, w miejscach wskazanych w wojewódzkim planie działania systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne. W sytuacji wystąpienia zdarzenia wymagającego interwencji, dyspozytor medyczny dysponuje odpowiedni zespół do pacjenta, biorąc w szczególności pod uwagę czas dotarcia na miejsce zdarzenia.

Podjęte dotychczas działania, w tym poniesione nakłady finansowe, mają na celu zminimalizowanie negatywnych skutków zaistniałej sytuacji spowodowanej protestami rolników i przedsiębiorców branży transportowej.

Obecnie, z uwagi na zawieszenie protestów, odprawy graniczne na przejściu w Medyce odbywają się na bieżąco.

Natomiast z informacji przekazanych przez Wojewodę Lubelskiego  wynika, że pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej systematycznie dokonują oceny stanu sanitarno-porządkowego tras dojazdowych, w tym do przejść granicznych, a także przeprowadzają kontrole infrastruktury sanitarnej.

W ramach współpracy z GDDKiA Oddział w Lublinie, w celu zapewnienia odpowiednich warunków sanitarno-higienicznych oczekującym na odprawę na przejściach granicznych w Dorohusku, Zosinie i Hrebennem , została ustawiona dodatkowa liczba kabin sanitarnych (około 38 sztuk) z pełnym zakresem serwisowania. Na bieżąco jest również zlecane sprzątanie pasa drogowego dróg nr 12 i 17, 74 bezpośrednio na odcinkach dojazdowych do przejść granicznych, a pracownicy Obwodów Drogowych prowadzą dodatkowe objazdy w celu monitorowania sytuacji na dojazdach do przejść granicznych celem sprawdzenia porządku oraz warunków bezpieczeństwa odbywającego się ruchu drogowego.

Ponadto, w IV kwartale 2023 r. wyrażono zgodę na zajęcie pasa drogowego  w celu umieszczenia obiektu tymczasowego tj.: ogrzewanego kontenera budowlanego z przeznaczeniem na pomieszczenie socjalne dla protestujących przedsiębiorców branży transportowej oraz na ustawienie przez Komendę Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w Tomaszowie Lubelskim ogrzewanego namiotu na parkingu samochodowym, zlokalizowanym przy drodze krajowej nr 17 w miejscowości Święcie.

Z kolei w ramach działań realizowanych przez Lubelski Zarząd Obsługi Przejść Granicznych w Chełmie od 19 lutego 2024 r. są wydawane bezpłatnie ciepłe napoje (kawa, herbata) dla kierowców samochodów ciężarowych oczekujących przed przejściem granicznym oraz osób protestujących.

W celu właściwego zarządzania i monitorowania bieżącej sytuacji na granicy Wojewoda Lubelski, w ramach Wojewódzkiego Zespołu Zarządzania Kryzysowego, polecił służbom i inspekcjom realizację działań koordynacyjnych oraz informacyjnych zarówno w przypadku występowania zdarzeń o charakterze „stałym”, jak i w przypadku wystąpienia sytuacji nadzwyczajnej.

Biorąc powyższe pod uwagę sytuację na przejściach granicznych z Ukrainą należy uznać za stabilną.

XI.540.71.2024