Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Rzecznik Praw Obywatelskich, na wniosek strony, przystąpił do postępowania w sprawie C-212/20, zainicjowanego złożeniem pytań prejudycjalnych przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Woli w Warszawie.
• Jako uczestnik postępowania przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej, RPO przedstawił swoje stanowisko.
• Orzeczenie TSUE potwierdza dotychczasową linię orzeczniczą Trybunału dotyczącą konieczności zapewnienia przejrzystości postanowień umownych.
• Trybunał po raz kolejny podkreślił, że dostarczenie konsumentowi odpowiednich informacji, w sposób umożliwiający zrozumienie ekonomicznych skutków zawarcia umowy ma znaczenie fundamentalne dla zapewnienia skutecznej ochrony konsumenta, a sąd krajowy nie jest uprawniony do zmiany treści nieuczciwego postanowienia umownego poprzez jego wykładnię.

Zdaniem Rzecznika, sposób rozumowania i argumentacja zaprezentowane przez sąd odsyłający wskazuje, że polskie sądy wciąż doświadczają trudności z przyswojeniem aksjologii i mechanizmów ochrony konsumenta, leżących u podstaw dyrektywy 93/13. Pytania zadane przez sąd odsyłający – zdaniem Rzecznika - miały potencjał stworzenia instrumentarium, które umożliwiałoby obejście rozwiązań, wypracowanych dotychczas przez Trybunał na tle mechanizmu kontroli abuzywności (przede wszystkim - zakaz podejmowania przez sąd działań mających na celu zmianę treści abuzywnego postanowienia).

Rzecznik Praw Obywatelskich stanął na stanowisku, że kwestie, których dotyczyły pytania, zostały już wyjaśnione w sposób dostateczny w orzecznictwie Trybunału. Biorąc pod uwagę stan świadomości istniejący w Polsce co do treści prawa europejskiego, zasugerował, aby Trybunał udzielił ewentualnie wskazówek sądowi odsyłającemu w odniesieniu do treści art. 5 dyrektywy 93/13.

Wyrok TSUE

RPO z ogromnym zadowoleniem przyjął treść wyroku. Kontynuując dotychczasową linię orzeczniczą, Trybunał wyjaśnił w nim, że treść klauzuli, na podstawie której ustalają się cenę zakupu i sprzedaży waluty obcej, do której kredyt jest indeksowany, powinna, na podstawie jasnych i zrozumiałych kryteriów, umożliwić właściwie poinformowanemu oraz dostatecznie uważnemu i racjonalnemu konsumentowi zrozumienie sposobu ustalania kursu wymiany waluty obcej stosowanego w celu obliczenia kwoty rat kredytu, w taki sposób, aby konsument miał możliwość w każdej chwili samodzielnie ustalić kurs wymiany stosowany przez przedsiębiorcę.

Ponadto TSUE wskazał, że sąd krajowy, który stwierdził nieuczciwy charakter postanowienia nie jest uprawniony do dokonania wykładni tego postanowienia w celu złagodzenia jego nieuczciwego charakteru, nawet jeśli taka wykładnia odpowiadałaby wspólnej woli stron.

V.511.136.2020