Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Część studentów Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie jest dyskryminowana w dostępie do oferty edukacyjnej – wskazuje Rzecznik Praw Obywatelskich
• Kwalifikowanie na praktyczne szkolenie lotnicze jest bowiem różnicowane w zależności od tego, czy studenta przyjęto w wyniku pierwszej czy też kolejnej rekrutacji
• Tymczasem o rekrutacji na takie specjalistyczne szkolenie powinny decydować względy merytoryczne, jak średnia ocen i doświadczenie lotnicze

Skarga w tej sprawie wzbudziła wątpliwości Rzecznika co do zgodności z prawem procedury kwalifikacji studentów Lotniczej Akademii Wojskowej na praktyczne szkolenie lotnicze.

Z przesłanych w skardze informacji wynika, że zgodnie z zapisami Regulaminu z 2018 r. ws. kwalifikowania studentów kierunku lotnictwo i kosmonautyka na praktyczne szkolenie lotnicze w Akademickim Centrum Szkolenia Lotniczego, uczelnia różnicuje możliwość skorzystania z tych zajęć w zależności od tego, czy student został przyjęty na studia w wyniku pierwszej czy kolejnej rekrutacji. Z uwagi zaś na duże zainteresowanie tym szkoleniem, w praktyce druga tura naboru, w której mogą brać udział studenci wykluczeni z pierwszej tury, nie odbywa się z uwagi na wyczerpanie miejsc.

W ocenie Rzecznika brak jest podstaw do takiego różnicowania studentów. Ustawodawca nie wprowadził odmiennych regulacji co do dostępu do szkół wyższych w zależności od tego, czy student ponownie rekrutował się na uczelnię. A przy rekrutacji na specjalistyczne szkolenie, o którym mowa, decydujące znaczenie powinny mieć czynniki merytoryczne, takie jak średnia ocen oraz posiadane doświadczenie lotnicze. Nie powinno zaś być istotne, w której rekrutacji student został przyjęty na studia

Dlatego zastosowane kryterium kwalifikujące prowadzi do odmiennego traktowania podmiotów podobnych w oparciu o pozbawioną znaczenia cechę, co narusza konstytucyjną zasadę niedyskryminacji (art. 32 Konstytucji). Uzasadnieniem dyskryminujących rozwiązań nie może być autonomia uczelni wyższych. Działania uczelni, choć autonomiczne, nie mogą bowiem naruszać powszechnie obowiązującego prawa.

Choć rekrutacja na szkolenie lotnicze nie może być utożsamiana z rekrutacją na uczelnie wyższe, to nie zwalnia to uczelni z obowiązku zapewnienia niedyskryminującego dostępu do oferty edukacyjnej wszystkim studentom. Bez znaczenia jest fakt ograniczonych środków finansowych na szkolenie. Nie negując dopuszczalności limitowania dostępu do określonych kursów z uwagi na ograniczone zasoby, Rzecznik podkreśla konieczność zapewnienia równych zasad rekrutacyjnych w ramach dostępnych miejsc szkoleniowych.

Ponadto wątpliwości RPO budzi także wprowadzenie ograniczenia co do  możliwości rekrutacji na szkolenie bez jednoczesnego ustanowienia przepisów przejściowych, regulujących możliwość rekrutacji na szkolenie przez osoby będące aktualnie studentami. Wybierając uczelnię wyższą i podejmując na niej kształcenie, studenci – zgodnie z obowiązującymi wówczas zasadami – mieli możliwość ponownej rekrutacji na studia, z którą nie wiązały się żadne negatywne skutki. Rozpoczynając naukę, działali więc w zaufaniu do obowiązującego prawa, które umożliwiało im ponowną rekrutację na uczelnię i udział w naborze na szkolenie lotnicze na takich samych zasadach, jak inni. Dlatego nawet przyjęcie możliwości opisanego ograniczenia nie uzasadnia niewprowadzenia przepisów przejściowych, umożliwiających udział w naborze na szkolenie lotnicze na dotychczasowych zasadach osobom, które w chwili wejścia w życie nowych rozwiązań były studentami uczelni.

Rzecznik zwrócił się do Ministra Obrony Narodowej o stanowisko w sprawie.

VII.7033.6.2019