Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Unieważniono wszystkie wydane wcześniej zgody Prezesa Instytutu Pamięci Narodowej na podejmowanie dodatkowego zatrudnienia przez pracowników IPN. Tym samym ci, którzy łączą pracę w IPN np. z pracą naukową, muszą starać się o to ponownie 
• Zastępca Rzecznika Praw Obywatelskich Stanisław Trociuk prosi prezesa IPN Karola Nawrockiego o podanie przyczyn, dla których aktem generalnym cofnięto zgody udzielane po odrębnym rozpatrzeniu każdego przypadku
• AKTUALIZACJA: Wydając niniejsze zarządzenie, nie było moją intencją wywieranie jakiegokolwiek nacisku na pracowników Instytutu Pamięci, którzy podejmują inne zajęcie zawodowe poza aktywnością w Instytucie - odpisał Karol Nawrocki
• Wszystkie wnioski o udzielenie zezwolenia na podjęcie innego zajęcia zawodowego złożone przez pracowników Biura Badań Historycznych IPN zostały zaopiniowane pozytywnie przez Dyrektora Biura, a następnie uzyskały także moją akceptację - dodał

Rzecznikowi zasygnalizowano problem zarządzenia Nr 37/23 Prezesa IPN z 14 listopada 2023 r. w sprawie zezwolenia na podejmowanie innego zajęcia zawodowego przez pracownika Instytutu.

Z przekazanych informacji wynika, że po raz drugi w czasie kadencji prezesa Karola Nawrockiego unieważniono wszystkie wydane wcześniej zgody na podejmowanie dodatkowego zatrudnienia. Powoduje to, że pracownicy, którzy łączą pracę w IPN na przykład z pracą naukową w innej jednostce bądź uczelni, muszą o taką zgodę starać się ponownie. 

W odczuciu osoby zwracającej się do RPO służy to nieformalnemu naciskowi na pracowników IPN, zwłaszcza prowadzących badania naukowe, bądź też jako sposób na doprowadzenie do odejścia z IPN osób niepożądanych.

ZRPO prosi prezesa Karola Nawrockiego o wskazanie przyczyn, dla których aktem generalnym cofnięto zgody na dodatkowe zatrudnienie, które były udzielane indywidualnie - po odrębnym rozpatrzeniu każdego przypadku.

Odpowiedź Karola Nawrockiego, prezesa IPN

Odpowiadając na uwagi Pana Rzecznika zawarte w piśmie z dnia 4 grudnia 2023 r. na wstępie chciałbym zauważyć, że zgodnie z art. 7 Konstytucji RP organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Jest to zasada konstytucyjna zawarta w ustawie zasadniczej, która w sposób możliwie ogólny wskazuje ramy działania administracji publicznej. Pewnym jej uszczegółowieniem jest przepis art. 93 Konstytucji RP, w myśl którego organy te mogą wydawać akty prawa wewnętrznego, które są wydawane tylko na podstawie ustawy, obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty i nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów, mają charakter wewnętrzny.

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (Dz.U. z 2023 r. poz. 102), zwanej dalej „ustawą o IPN”, Instytutem Pamięci kieruje Prezes Instytutu Pamięci, który ponadto w sprawowaniu swego urzędu jest niezależny od organów władzy państwowej. Nie ulega zatem wątpliwości, że Prezes Instytutu Pamięci wypełniając normę zawartą w art. 9 ustawy o IPN „kieruje” Instytutem poprzez wydawanie różnorodnych poleceń służbowych ustnych lub pisemnych, nie mających charakteru normatywnego, potocznie zwanych „decyzjami”, ale posiada również uprawnienie do wydawania aktów  kierownictwa wewnętrznego o charakterze normatywnym, o których mowa w przywołanym art. 93 ustawy zasadniczej, tj. zarządzeń.

Takiego rodzaju aktem jest zarządzenie z dnia 14 listopada 2023 r. w sprawie zezwolenia na podejmowanie innego zajęcia zawodowego przez pracowników Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, zwane dalej „zarządzeniem”. Analizując treść tego dokumentu należy mieć również na uwadze przepis art. 19 ust. 6 ustawy o IPN, zgodnie z którym pracownik Instytutu Pamięci nie może, bez zezwolenia Prezesa Instytutu Pamięci, podejmować innego zajęcia zawodowego. Mając na uwadze cytowane przepisy Prezes IPN wydał zarządzenie regulujące przedmiotową sprawę wprowadzając jednolitą procedurę wnioskowania o zgodę dla wszystkich pracowników IPN, którzy o taką zgodę występują.

Mając na uwadze treść pisma Pana Rzecznika pragnę podkreślić, że wydając niniejsze zarządzenie nie było moją intencją wywieranie jakiegokolwiek nacisku na pracowników Instytutu Pamięci, którzy podejmują inne zajęcie zawodowe poza aktywnością w Instytucie. Postanowiłem, że zgody mają mieć charakter czasowy, co pociągnęło za sobą konieczność wprowadzenia aktu o charakterze generalnym, tj. zarządzenia nr 37/23. Jednocześnie informuję, że wszystkie wnioski o udzielenie zezwolenia na podjęcie innego zajęcia zawodowego złożone przez pracowników Biura Badań Historycznych IPN zostały zaopiniowane pozytywnie przez Dyrektora Biura (jako kierownika komórki organizacyjnej, w której pracownik jest zatrudniony), a następnie uzyskały także moją akceptację.

Mam nadzieję, że powyższe informacje w sposób wyczerpujący rozstrzygają wątpliwości zawarte w piśmie Pana Rzecznika z dnia 4 grudnia 2023 r.
 

III.7044.70.2023