Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• Jeszcze w 2015 r. Rzecznik Praw Obywatelskich interweniował w resorcie infrastruktury w kwestii szerokiego zakresu danych osobowych, zbieranych przez przewoźników przy wydaniu biletu okresowego
• W 2018 r. resort zadeklarował wolę odpowiedniej zmiany przepisów przy kolejnych nowelizacjach Prawa przewozowego
• Teraz RPO Marcin Wiącek pyta o tę sprawę ministra Andrzeja Adamczyka
• AKTUALIZACJA: Ostatecznie nie podjęto decyzji o dokonaniu zmian przepisów w odniesieniu do katalogu danych osobowych pasażerów umieszczanych na biletach uprawniających do przejazdu środkami publicznego transportu zbiorowego - odpisał resort

W 2015 r. ówczesna RPO Irena Lipowicz wystąpiła do Minister Infrastruktury i Rozwoju ws. skarg na zakres danych zbieranych przez przewoźników w celu wydania biletu okresowego. 

Wskazywała, że podstawa prawna zamieszczania danych osobowych na bilecie - lub zapisania ich w pamięci elektronicznej biletu - wynika z art. 16 ust. 3 i 4 ustawy z 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe. Wątpliwości RPO budził ust. 3 tego przepisu. Uprawnia on do umieszczania na bilecie innych informacji (oprócz enumeratywnie wskazanych w art. 16 ust. 2 ustawy danych), w tym danych osobowych pasażera, jeżeli jest to niezbędne dla przewoźnika lub organizatora w regularnym przewozie osób

Z uwagi na konstytucyjny standard autonomii informacyjnej obywateli (zwłaszcza art. 51 ust. 2 Konstytucji RP), art. 16 ust. 3 Prawa przewozowego powinien zawierać szczegółowy i wyraźnie sprecyzowany katalog danych osobowych, których przetwarzanie przy sprzedaży biletu jest możliwe. 

Rzecznikowi znane są przypadki nie tylko gromadzenia takich danych, jak nr PESEL czy adres zamieszkania, ale także zamieszczania tych danych bezpośrednio na karcie miejskiej. To zaś znacząco zwiększa niebezpieczeństwo nieuprawnionego wykorzystania danych w przypadku utraty karty.

Teraz w piśmie do MI Marcin Wiącek przypomina, że w odpowiedzi resortu do RPO z 12 września 2018 r. wskazano, że sprawa zmiany art. 16 ust. 3 Prawa przewozowego, poprzez dodanie zamkniętego i wyraźnie sprecyzowanego katalogu danych osobowych, które przewoźnik będzie mógł przetwarzać przy sprzedaży biletu, była przedmiotem analizy w ramach procedowanego przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa, a następnie przez MI, projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw.

W piśmie MI wyrażono pogląd, że zmiana przepisów w proponowanym zakresie jest zasadna i powinna przyczynić się do zwiększenia ochrony danych osobowych pasażerów korzystających z biletów okresowych upoważniających do przejazdu środkami transportu przewoźników.

Resort zadeklarował intencję podjęcia stosownych działań przy kolejnych nowelizacjach – podkreśla Marcin Wiącek. Prosi zatem ministra o poinformowanie o przyczynach nieuwzględnienia uzgodnionej uprzednio kwestii w kolejnych nowelizacjach Prawa przewozowego.

Odpowiedź Rafała Webera, sekretarza stanu w MI

Zgodnie z art. 16 ust. 3 ustawy - Prawo przewozowe, na bilecie mogą być umieszczane inne informacje, w tym dane osobowe pasażera, jeżeli jest to niezbędne dla przewoźnika lub organizatora w regularnym przewozie osób. Warto w tym miejscu wskazać, że wskazany przepis ma charakter fakultatywny i nie obliguje przewoźników drogowych lub organizatorów publicznego transportu zbiorowego do umieszczania na bilecie danych osobowych pasażerów. Należy również podkreślić, że dane osobowe umieszczane są głównie na biletach długookresowych. Taka sytuacja niewątpliwie pozwala osobom kontrolującym na potwierdzenie danych osobowych w kontekście uprawnień pasażerów do zakupu biletu z zastosowaniem ulg ustawowych.

W ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (UD126) resort infrastruktury rozważał dokonanie zmiany brzmienia art. 16 ust. 3 ustawy - Prawo przewozowe. Niemniej jednak, w związku z upływem VIII kadencji Sejmu RP prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (UD126) nie zostały zakończone.

W kolejnej, IX kadencji Sejmu RP, w celu kontynuowania prac nad ww. projektem, został on wpisany do Wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pod numerem UD18. Projekt został ponownie skierowany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych, a następnie do kolejnych etapów prac legislacyjnych.

W ramach wskazanego projektu ustawy, z uwagi na konieczność nadania mu pilnego charakteru w celu wdrożenia zmian systemowych w zakresie funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego w Polsce, resort infrastruktury podjął decyzję, aby projekt zawierał jedynie niezbędne zmiany w tym zakresie. W związku z tym, nie podjęto decyzji o dokonaniu poprzez omawiany projekt ustawy, zmian przepisów ustawy - Prawo przewozowe w odniesieniu do katalogu danych osobowych pasażerów umieszczanych na biletach uprawniających do przejazdu środkami publicznego transportu zbiorowego.

VII.501.80.2015