Biuletyn Informacji Publicznej RPO

• RPO z urzędu podjął sprawę ataku z użyciem noża, do którego doszło w domu dziecka w Tomisławicach
• 19-letni mężczyzna wszedł na teren placówki i zabił 1 osobę, a ranił 10 kolejnych
• RPO pisze w tej sprawie do łódzkiego urzędu wojewódzkiego
• AKTUALIZACJA: W odpowiedzi Urząd Województwa informuje, że od momentu umieszczenia dzieci w szpitalu opiekunowie prawni mają stały kontakt w lekarzami, a stan zdrowia dzieci jest dobry

Dyrektor Zespołu Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego w Biurze RPO Anna Szałek pyta dyrektor Wydziału Rodziny i Polityki Społecznej ŁUW o to, czy dom dziecka w Tomisławicach spełniał standardy bezpieczeństwa przewidziane dla tego typu placówek oraz jakie działania zostały podjęte w celu zwiększenia bezpieczeństwa przebywających w nim osób.

Odpowiedź Anetty Chlebickiej, dyrektor wydziału rodziny i polityki społecznej Urzędu Wojewódzkiego w Łodzi

W chwili zdarzenia w Placówce przebywało 13 dzieci i osób pełnoletnich (w ewidencji Placówki figuruje 18 wychowanków), 5 dzieci było nieobecnych, w tym 3 przebywało w internacie, 1 w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii, a 1 w akademiku. W następstwie zdarzenia zmarła jedna z wychowanek Placówki, a czworo dzieci zostało hospitalizowanych. Od momentu umieszczenia dzieci w szpitalu opiekunowie prawni mają stały kontakt w lekarzami, a stan zdrowia dzieci jest dobry.

Władze Powiatu Sieradzkiego po konsultacji z Dyrektorem Placówki podjęły decyzję o zabezpieczeniu małoletnich wychowanków w budynku Domu Pomocy Społecznej. Dzieci zostały objęte wsparciem psychologa i lekarza psychiatry. Bezpośrednio po zdarzeniu otrzymały wsparcie psychologiczne Komendy Powiatowej Policji w Sieradzu oraz Państwowej Straży Pożarnej. Ponadto, wsparcie psychologiczne zaoferowały też inne jednostki tj. Regionalne Centrum Polityki Społecznej w Łodzi, Szpital w Warcie, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna, placówki oświatowe. Ponadto, dzieci mogą liczyć na wychowawców, którzy wraz z nimi przebywają w DPS. Dzieci mają zapewnione niezbędne zaopatrzenie tj. wyżywienie, leki, odzież, środki higieny osobistej itp.

Zezwolenie na czas nieokreślony na prowadzenie Placówki Powiat Sieradzki uzyskał na podstawie decyzji Wojewody Łódzkiego, wydanej 19 listopada 2010 r. Placówka zapewnia wychowankom odpowiednie warunki lokalowe oraz spełnia standard usług określony w Rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej. Budynek Placówki nie posiada okratowania okiennego, a teren wokół Placówki oraz jej wnętrze nie jest monitorowane przez monitoring wizyjny, ani nie jest objęty nadzorem firmy zajmującej się ochroną osób i mienia, co nie stanowi naruszenia przepisów prawa.

Zaznaczam, że dopiero zapisy art. 121b ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, wprowadzone ustawą z dnia 7 października 2022 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej oraz niektórych innych ustaw, które weszły w życie 1 lutego 2023 r., regulują kwestię monitoringu wizyjnego w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, w regionalnych placówkach opiekuńczo- terapeutycznych oraz w interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych. W art. 121b ust. 1 ustawy został wymieniony katalog przesłanek uzasadniających wprowadzenie systemu monitoringu wizyjnego tj. zapewnienie bezpieczeństwa wychowanków lub osób zatrudnionych lub ochronę mienia. Decyzja dyrektorów placówek o wprowadzeniu monitoringu będzie mogła zostać podjęta w uzgodnieniu z organem założycielskim, na podstawie oceny adekwatności jego wprowadzenia jako metody zapewnienia bezpieczeństwa wychowankom i pracownikom oraz ochrony mienia. Należy podkreślić, że celem przedmiotowych regulacji, jest zapewnienie bezpieczeństwa dzieci, osób i mienia w tych jednostkach. Nadzór w postaci monitoringu wizyjnego, co do zasady, może obejmować pomieszczenia lub teren wokół placówki. Konstrukcja przepisów dotyczących monitoringu wzorowana jest na przepisach ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (art. 108b). Za uregulowaniem zasad funkcjonowania monitoringu w instytucjonalnej pieczy zastępczej opowiedzieli się Rzecznik Praw Dziecka, jak również Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Niezależnie od powyższego, nadmieniam, że model instytucjonalnej pieczy zastępczej zmienia się w polskim systemie od lat. Począwszy od dnia 1 stycznia 2012 r., tj. od dnia wejścia w życie nowelizowanej ustawy, ewolucyjnie wprowadzane były zmiany w zakresie liczebności placówek opiekuńczo- wychowawczych typu socjalizacyjnego, interwencyjnego i specjalistyczno-terapeutycznego oraz w zakresie wieku dzieci, które mogą w nich przebywać lub być umieszczane. Zasadniczo obecnie w placówkach tych obowiązuje standard 14 osobowy i są one przeznaczone dla dzieci w wieku powyżej 10 roku życia.

W obecnym stanie prawnym i faktycznym, Placówka nie spełnia wymogu standardu liczby dzieci, o jakim mowa w ustawie o wspieraniu rodziny i systemu pieczy zastępczej , który od 1 stycznia 2021 roku wynosi 14 dzieci (wcześniej w placówce mogło przebywać 30 dzieci). Od października 2022 roku do chwili obecnej umieszczonych jest 18 wychowanków w wieku od 8 do 19 lat. Jest to przekroczenie dopuszczalnej liczby dzieci o 4 osoby. W związku z nieosiągnięciem przez placówkę standardu liczby dzieci pismem z 26 października 2022 r. Wojewoda Łódzki wyznaczył Powiatowi Sieradzkiemu dodatkowy termin do 30 czerwca 2023 r. na podjęcie działań zmierzających do osiągnięcia wymaganej liczby dzieci w Placówce.

III.518.7.2023