Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Propozycja badania, która nie została zrealizowana

Temat badania:
Wpływ procesów prywatyzacji usług edukacyjnych oraz wprowadzania opłat za zajęcia dodatkowe na równy dostęp do edukacji wśród dzieci i młodzieży pochodzących z małych miejscowości i ze wsi oraz o niskim statusie społeczno – ekonomicznym.

Cel badawczy:

1. Czy (w jakim stopniu) prywatyzacja usług świadczonych w placówkach edukacyjnych (np. prywatyzacja szkolnych stołówek) wpływa na zachowanie zasady równego dostępu do edukacji dla wszystkich?
2. Czy (w jakim stopniu) likwidacja oraz prywatyzacja szkół i przedszkoli wpływa na zachowanie zasady równego dostępu do edukacji dla wszystkich?
3. Czy (w jakim stopniu) wprowadzanie odpłatnych zajęć dodatkowych w przedszkolach i zerówkach szkolnych (po nowelizacji ustawy o systemie oświaty - wyłącznie po godzinach funkcjonowania przedszkola), wpływa na zachowanie zasady równego dostępu do edukacji dla wszystkich?
4. Jak ww. procesy wpływają na możliwości i wybory edukacyjne, wyniki w nauce oraz rozwój dzieci i młodzieży w Polsce? Czy wpływ ww. procesów różnicuje sytuację uczniów i uczennic w zależności od ich miejsca zamieszkania oraz statusu społeczno – ekonomicznego?

Uzasadnienie:
W ostatnich latach liczne jednostki samorządu terytorialnego w celu obniżeniem wydatków na realizację zadań własnych gmin i powiatów podejmują decyzję o prywatyzacji usług edukacyjnych (fragmentaryczne usługi bądź całe placówki). Jak dotychczas nie istnieją żadne kompleksowe badania, które pokazywałaby, jaki jest wpływ tych przemian na sytuację uczniów i uczennic, zwłaszcza tych o ograniczonych szansach edukacyjnych ze względu na miejsce zamieszkania bądź status społeczno – ekonomiczny.

Podobną i niezbadaną kwestią była i wciąż pozostaje realizacja w placówkach oświatowych dodatkowych płatnych zajęć (zgodnie z nowelizacją ustawy o systemie oświaty – od 1 września 2013 r. mogą być one świadczone jedynie przez podmioty zewnętrzne po godzinach pracy placówki). W tym obszarze, mimo zmian wprowadzonych przez MEN, brak przekrojowych danych oraz badań, czy różnicuje to faktyczne uczestnictwo dzieci rodziców o gorszej sytuacji materialnej oraz pochodzących z mniejszych miejscowości.

Jednocześnie zjawiskiem utrzymującym się od kilku lat jest wysoki procent dzieci i młodzieży dotkniętych biedą (jedne z najwyższych wskaźników wśród krajów UE). Wg ostatniego raportu GUS, w Polsce grupę, która w największym stopniu doświadcza niedostatku, stanowią osoby w wieku 0-17 lat. W 2012 r. w przypadku dzieci i młodzieży do lat 18 stopa ubóstwa wyniosła 9 proc. Jedną trzecią zbiorowości zagrożonej skrajnym ubóstwem stanowią dzieci do lat 18. W tym aspekcie niezmiernie istotne wydają się wszelkie analizy, w jaki sposób strukturalne trendy ekonomiczne w sferze publicznej wpływają na sytuację życiową tej grupy.

Towarzystwo Edukacji Antydyskryminacyjnej