Biuletyn Informacji Publicznej RPO

Kolejna edycja programu „Mediacja rówieśnicza w szkole metodą przeciwdziałania agresji i niedostosowaniu społecznemu młodzieży” realizowana jest w roku szkolnym 2019/2020 jako dalszy etap pilotażowego programu Rzecznika Praw Dziecka. Do programu zgłoszone zostały szkoły podstawowe i ponadpodstawowe województwa lubelskiego – z okręgu Sądu Okręgowego w Lublinie oraz okręgu Sądu Okręgowego w Zamościu przy współpracy z Lubelskim Kuratorem Oświaty.

Główne cele przedsięwzięcia:

• Promocja rozwiązywania konfliktów i sporów rówieśniczych drogą bez przemocy;
• Podniesienie kultury prawnej w szkołach;
• Zmniejszenie przemocy fizycznej i psychicznej wśród młodzieży dzięki zdobyciu przez uczniów wiedzy z zakresu sprawiedliwości naprawczej i mediacji oraz umiejętności rozwiązywania sporów bez przemocy a także podstawowej wiedzy i kultury prawnej w społeczeństwie;
• Realizacja prawa ucznia do nauki w przyjaznej i bezpiecznej szkole;
• Nabycie przez uczniów umiejętności prowadzenia mediacji rówieśniczych;
• Zapoznanie nauczycieli z ideą sprawiedliwości naprawczej i możliwością stosowania mediacji w konfliktach uczniów;
• W perspektywie - zmniejszenie przestępczości nieletnich poprzez rozwiązywanie sporów we wcześniejszym stadium konfliktu drogą bez przemocy, podniesienie kultury prawnej społeczeństwa.

Planowane działania:

• Organizacja szkoleń skierowanych do nauczycieli zatrudnionych w szkołach wdrażających program „Mediacja rówieśnicza w szkole metodą przeciwdziałania agresji i niedostosowaniu społecznemu”;
• Organizacja konferencji informacyjno-szkoleniowych dla uczniów - potencjalnych mediatorów rówieśniczych;
• Organizowanie spotkań edukacyjnych w sądach z uczniami szkół uczestniczących w programie w ramach Sądowego Uniwersytetu dla Szkół;
• Ogłaszanie konkursów w szkołach w ramach programu: literackich oraz plastycznych związanych z tematyką mediacji, sprawiedliwości naprawczej, czy rozwiązywania konfliktów w szkole bez przemocy;
• Promocja programu w lokalnych mediach.

Narastające zjawisko przemocy w szkole, zwłaszcza w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych i wzrost przestępczości nieletnich, skłaniają do zwrócenia uwagi na profilaktykę przeciwdziałającą przestępczości, np. przez propagowanie idei sprawiedliwości naprawczej i uczenie młodzieży rozwiązywania ich problemów bez przemocy.

Poprzez mediację młody człowiek uczy się właśnie granic wolności, sposobu osiągania swojego celu i realizacji swoich potrzeb. Mediacja uczy też brania odpowiedzialności za swoje czyny i decyzje. Uczniowie będący stronami konfliktu mogą decydować o sposobie naprawienia krzywdy, a inicjatywa rozwiązywania konfliktu i odpowiedzialność za realizację uzgodnionego wspólnie rozwiązania spoczywa na rękach stron. Mediator pomaga jedynie uczniom we wspólnej rozmowie, negocjacjach i w wypracowaniu rozwiązania satysfakcjonującego obie strony.

Mediacja rówieśnicza to przede wszystkim nauka umiejętności samodzielnego rozwiązywania konfliktu. Młodzież dzięki niej uczy się z perspektywy drugiej strony konieczności uznania i zrozumienia sytuacji. Konstruktywne rozwiązywanie konfliktów stymuluje także rozwój umiejętności społecznych, przygotowujących ucznia do życia w demokratycznym państwie prawa. Udział w programie wpływa również na podniesienie poziomu kultury prawnej w społeczeństwie i wiedzy prawniczej wśród uczniów i nauczycieli.

Umiejętność konstruktywnego podejścia do konfliktów powinna być stosowana nie tylko w kontaktach młodzieży, również na lekcjach, w szerszym życiu szkoły, np. w kontaktach z nauczycielem i personelem pomocniczym. Dlatego też dorosłe osoby powinny dostrzegać wszelkie próby stosowania przez uczniów umiejętności koncyliacyjnych i dowartościowywać młodzież. Uczenie rozwiązywania konfliktów bez przemocy powinno rozpocząć się od szkolenia nauczycieli i uczniów.